| Zakaz fotografowania obiektów kolejowych ? | ||||||||||||||||||||
|
Część 1 - wydawało się że jedyna i zamknięta. Tytuł tego działu jest przewrotny, ponieważ zakazu takiego od dawna nie ma, ale tak jak w życiu bywa, także i tutaj istnieje drugie dno zjawiska. Korespondując z innymi kolejowymi fotografami wiem, że dość często podczas oddawania się swojej pasji są oni narażeni na bliskie spotkania z funkcjonariuszami SOK lub z policją i że dochodzi wtedy do bzdurnych dyskusji, odpowiadania na bezsensowne pytania, legitymowania i.t.d. Sam ostatnio miałem takie wątpliwe przyjemności na jednym z warszawskich dworców oraz na stacji w Łęczycy i prawdę mówiąc problem ten - traktowanie mojej skromnej osoby jak potencjalnego przestępcy zaczął mnie strasznie irytować. Dlaczego tak się dzieje, skoro od ponad 15-tu lat żyjemy w wolnym, demokratycznym państwie ? Za czasów komuny kolej wraz ze wszystkimi przyległościami była w całości obiektem strategicznym, od którego ze względu na znaczenie obronne zależało bezpieczeństwo kraju - przynajmniej tak wówczas było to definiowane. Należało więc kolej chronić przed imperialistami i wrogiem klasowym, a taki wróg czaił się przecież na każdym kroku, chociażby przez wywieszanie wszędzie - łącznie z dworcowymi szaletami - niezapomnianych tabliczek z przekreślonym aparatem fotograficznym - ZAKAZ FOTOGRAFOWANIA. Pamiętam je w tak niedorzecznym miejscu jak most kolejowy nad przesmykiem pomiędzy jeziorami Mikołajskim i Tałty w Mikołajkach. W roku 1989 historia przyspieszyła i niedługo potem szereg ograniczeń - np. cenzura oraz wyraźne zliberalizowanie przepisów dotyczących zakazu robienia zdjęć w wielu tajnych dotąd miejscach - w tym także na kolei (słynne Zarządzenie nr 204 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 7 czerwca 1990 r.) stało się faktem. Problem niby się skończył, ale jednak niezupełnie. Jesteśmy świadkami lub wręcz uczestnikami wojen w dalekich krajach, chociaż to nie myśmy je zaczęli. (Na początku Irak i Afganistan, później Syria, Libia, Jemen i o mały włos Egipt a jeszcze później inwazja putinowskiej Rosji na Ukrainę - przyp. P.N. rok 2022). Z tego powodu - przynajmniej teoretycznie - Polska może stać się celem ataku terrorystycznego. O tym, że nie jest to wydumany absurd, świadczą chociażby zamachy w Madrycie z 11 marca 2004 r. (A także następne - w Londynie, Bostonie, Paryżu, Berlinie, Brukseli i Nicei oraz rosyjskie ludobójstwo na Ukrainie - przyp. P.N. rok 2022). Ale czy aby na pewno kolejowy hobbysta z aparatem fotograficznym cykający zdjęcie budynku stacyjnego w powiatowym lub gminnym mieście na trzeciorzędnej linii kolejowej jest właśnie tą osobą, której powinniśmy się bać ? Czy jest potencjalnym islamskim terrorystą albo rosyjskim dywersantem ktoś, kto robi zdjęcie żurawia wodnego lub kształtowego semafora tam, gdzie pociąg pojawia się cztery razy na dobę ? Sądzę, że gdyby nawet uwarunkowania polityczne naszego kraju były bardziej spokojne (żeby nie powiedzieć - bardziej bezpieczne), realia kolejowego fotografowania byłyby dokładnie takie same. PKP jako całość mentalnie, uczuciowo i organizacyjnie znajduje się jeszcze w czasach realnego socjalizmu oraz nostalgii za tajemnicami związanymi z "bezpieczeństwem i obronnością kraju" i raczej to jest głównym, choć ukrytym powodem niechęci do obiektywu aparatu. Fotografować można różne tematy - kwiatki, widoczki, zabytki, gołe panienki. Miłośnicy kolei fotografują koleje i ani pozorna tajność obiektów, ani też mocno naciągana groźba zamachu terrorystycznego nie jest powodem, aby im tego zabraniać lub czynić szereg innych przykrości. Tym bardziej, że obowiązujące aktualnie uregulowania prawne w tej kwestii są w miarę czytelne. Obecnie zbiór przepisów obowiązujących na terenach kolejowych i w pociągach - w tym także zakres tego co wolno, a co nie - obejmuje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 listopada 2004 r. oraz rozporządzeniach późniejszych:
Ponadto w dyskusji na interesujący nas temat, jaka toczyła się niedawno na łamach miesięcznika "Świat Kolei" głos zabrał Komendant Straży Ochrony Kolei - p. Witold Śląski. Jego pismo w tej sprawie przytaczam za wymienionym wyżej miesięcznikiem w całości: Pan Komendant powołuje się tu co prawda na rozporządzenie już nieaktualne, ale sens jego wypowiedzi jest oczywisty. Tym bardziej, że jak wspomniałem wcześniej, najnowsze rozporządzenie Ministra Infrastruktury obowiązujące obecnie nie wspomina o fotografowaniu obiektów kolejowych w ogóle. Uwaga: pismo Komendanta SOK wyraźnie rozgranicza obszar kolejowy - zamknięty teren kolei oraz miejsca ogólnodostępne - przeznaczone dla dostępu i użytku publicznego. Nie dziwmy się więc, gdy patrol SOK zacznie robić nam kłopoty, gdy spotka nas w pobliżu lokomotywowni, na bocznicach lub torach postojowych, chociaż nie będą one ogrodzone. Na terenach zamkniętych możemy być pewni, że bez stosownego zezwolenia zostaniemy złapani i potraktowani jak intruzi. Zresztą z taką samą radością dupną nas, gdy będziemy przechodzić z peronu na peron w miejscu niedozwolonym :) A co robić, gdy podczas kolejowego fotografowania w miejscu powszechnie uznanym za ogólnodostępne (peron, plac przed budynkiem stacyjnym, obiekt widoczny z polnej drogi, i.t.p.) mimo wszystko spotkamy się z SOK, namolnym zawiadowcą lub z policją ? Żyjemy w demokratycznym państwie prawa - tak mówi Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (rozdział 1, artykuł 2), a więc wszystko, co nie jest zabronione, jest dozwolone. Więc co robimy ? NIC. Jeśli nie ma widocznych tablic z zakazem fotografowania lub podobnej informacji w innej formie, możemy robić zdjęcia. Nie musimy się tłumaczyć, bo nie złamaliśmy żadnego przepisu. Podstawę prawną - o ile istnieje - musi nam wskazać strona czegoś zabraniająca, więc jej podania (przepisu, zarządzenia, rozporządzenia, ustawy, dekretu) żądajmy od służb nas kontrolujących. Jeżeli mimo wszystko będą się upierać, spisujmy numery służbowe w celu pisania późniejszej skargi - wszystko jedno czy chodzi o funkcjonariuszy SOK, prywatnego biura ochrony czy też policji. Zresztą - ta ostatnia jako organ powołany do utrzymania porządku i poszanowania prawa powinna stanąć po naszej stronie ! W Polsce istnieje ponad 100 witryn internetowych o tematyce kolejowej. Zdecydowana większość z nich bazuje na fotografiach. Jeżeli okazało by się, że ich wykonywanie jest zabronione, wszystkie te witryny powinny być zdelegalizowane, a ich tworzenie ścigane z mocy prawa. Więc póki co, nie dajmy się zwariować, czego wszystkim MK życzę.
Część 2 - historia powtarza się jako farsa. Przez kilkanaście lat miałem pewność że temat poruszony powyżej jest zamknięty raz na zawsze. Jak historia ZSRS albo życiorys Mao Zedonga. Ale on jednak powrócił - jak przysłowiowy zły sen, jak koszmar z ulicy Wiązów. Wiemy że obecna sytuacja za wschodnią granicą naszego kraju jest taka a nie inna. Wiemy że Polska stała się dla Ukrainy zasadniczym hubem logistycznym oraz swego rodzaju oknem na świat. Taka jest potrzeba chwili i nie ma tu miejsca na jałową dyskusję. Wiemy także o zatrzymaniu przez ABW w marcu 2023 roku grupy osób nielegalnie monitorującej ruch kolejowy na Podkarpaciu. Nie ma wątpliwości że kacapskie kutasy rozpracowywały ruch transportów wojskowych na wschód. Tyle fakty - teraz wchodzimy w sferę absurdów. Od pewnego czasu możemy zaobserwować wzmożone i wielce nerwowe ruchy służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo szlaków i infrastruktury kolejowej. To oczywiście pozytyw. Ale w przytłaczającej liczbie przypadków znowu obrywają niewinni, Bogu ducha winni ludzie hobbystycznie fotografujący lub filmujący tabor i stacje kolejowe. Znowu wracają bezczelne próby wręczania mandatów i znowu pojawiają się bezpodstawne żądania kasowania plików z telefonów lub aparatów fotograficznych. I dzieje się to bez żadnej - podkreślam - żadnej podstawy prawnej. Bo nie są nią krzyki i tupy tego czy innego funkcjonariusza czującego się na swoim terenie udzielnym księciem i władcą. Ale niestety - obym się mylił - taka podstawa prawna niebawem może się pojawić. Jest nią poselski projekt nowelizacji ustawy o Obronie Ojczyzny. Przewiduje ona możliwość ustanowienia zakazu fotografowania określonych obiektów szczególnie istotnych z punktu widzenia obronności i bezpieczeństwa kraju:
Brzmi groźnie ponieważ w sprzyjających warunkach mogą nawet spałować i wsadzić na 48 godzin do pierdla. Na marginesie - jest to projekt o zabarwieniu antyterrorystycznym ale optymistycznie zakładam że nie będą strzelać bez ostrzeżenia :/ Mam jednak nadzieję że ten kuriozalny pomysł nie stanie się obowiązującym prawem ponieważ kolejnym krokiem będzie wprowadzenie zakazu posiadania aparatów fotograficznych i kamer. Zakażecie filmowania jazd i parad parowozowych w Chabówce i Wolsztynie ? Obiektami krytycznymi infrastruktury transportowej kraju są przecież nie tylko dworce i linie kolejowe. To również węzły autostradowe, wiadukty, mosty i tunele. Energetyczne linie przesyłowe i maszty telekomunikacyjne. Kanały żeglugowe i śluzy, lotniska, porty rzeczne i morskie. Także zapory wodne - w tym te kultowe, odwiedzane przez tłumy turystów w Solinie, Pilchowicach i Niedzicy. Fotografowania tych miejsc też zakażecie ? A może zabronicie używania kamerek - rejestratorów do monitoringu drogi w prywatnych samochodach ? Taki chooy - nie ma powrotu do czasów stalinizmu ! Obecnie setki zdjęć każdej dosłownie stacji kolejowej w naszym kraju można znaleźć w Google Maps, w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej (sam je tam publikuję) i dziesiątkach innych, polskich (i nie tylko) serwisów internetowych. W Internecie są także zdjęcia satelitarne oraz zdjęcia i filmy z dronów. Koleje Dolnośląskie prezentują na You Tubie swoje oficjalne filmy w jakości 4K wykonywane z kabin maszynistów podczas jazdy magistralnymi liniami kolejowymi. Indywidualni maszyniści - filmowcy także to robią. Każecie je usunąć ? O ile zgadzam się z ustanowieniem strefy ochronnej o szerokości 200 m wokół gazoportu w Świnoujściu (znaczenie tej instalacji jest dla naszego kraju priorytetowe) tak trafiające się ponownie coraz częściej utrudnienia i złośliwości ze strony SOK, zawiadowców stacji, dyżurnych ruchu i pracowników PKP PLK są żałosne, niepoważne i głupio nadgorliwe. Są też nielegalne, bo zgodnie treścią odpowiedzi rzecznika PKP PLK zamieszczonej w internetowym wydaniu "Rynku Kolejowego" z dnia 21 kwietnia 2023 roku "nie ma formalnego zakazu wykonywania zdjęć linii kolejowych, jeśli osoba wykonuje zdjęcia w miejscu publicznie dostępnym". Więc jeżeli tego zakazu nie ma, to sprawa jest jasna i klarowna. Jeżeli natomiast dochodzi do prób wyłudzeń mandatów (rzecz karygodna i podła) od dzieciaków robiących fotki przy szlakach kolejowych i na stacjach to - przepraszam - chciałbym się z powrotem obudzić w normalnym kraju. Zbliżają się kolejne wakacje i dziesiątki kolejowych fotografów ponownie wylegną w plener i ponownie zaczną robić zdjęcia bo to kochają, jest to ich pasja i nikt w wolnym kraju nie ma prawa (nadal jestem niepoprawnym optymistą) im tego zabronić ! Jeszcze nie. Oczywiście dobrze by było (jest to dla mnie rzeczą bezdyskusyjną) żeby nie robili zdjęć i filmów transportów wojskowych i nie precyzowali gdzie się one w danym czasie znajdowały. Powinno być to podstawowym elementem świadomości obywatelskiej i każdy bez wyjątku kolejowy fotograf powinien jej przestrzegać. Ponownie więc apeluję - bądźmy rozsądni, nie dajmy się zwariować i (przede wszystkim) zastraszyć. Tego się trzymajmy.
| ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
