Koleje wąskotorowe na ziemiach polskich wybudowane w XX wieku do wybuchu I wojny światowej
lata 1900 - 191
1 (21). Krotoszyńska Kolej Dojazdowa
województwo:
wielkopolskie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1900
szerokość toru:
750 mm
największa łączna długość:
50 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
50 km
zasadnicze odcinki:
Pleszew Wąskotorowy - Dobrzyca - Krotoszyn Wąskotorowy
Pleszew Wąskotorowy - Pleszew Miasto - Broniszewice
normalnotorowe stacje styczne:
Pleszew, Krotoszyn
obecny status linii:
➗ rok 1978 i 1986 - zamknięcie odcinków (odpowiednio): Pleszew Miasto - Broniszewice oraz Pleszew Wąskotorowy - Krotoszyn Wąskotorowy
❌ rok 1979 i 1991 - fizyczna likwidacja odcinków (odpowiednio): Pleszew Miasto - Broniszewice oraz Pleszew Wąskotorowy - Krotoszyn Wąskotorowy
✅ rok 2006 - reaktywacja ruchu pasażerskiego na jedynym, istniejącym jeszcze odcinku Pleszew Wąskotorowy - Pleszew Miasto (4 km).
uwagi:
Od roku 1901 odcinek Pleszew Wąskotorowy - Pleszew Miasto jest trójszynowy (750 mm / 1435 mm).
Od roku 2006 zarządcą ocalałego fragmentu Krotoszyńskiej KD (teraz już Pleszewskiej KD) jest Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych.
Stacja Pleszew Miasto jest obecnie bazą logistyczną SKPL.
2 (22). Śmigielska Kolej Dojazdowa
województwo:
wielkopolskie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1900
szerokość toru:
1000 mm przebudowana w roku 1950 na 750 mm
największa łączna długość:
54 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
48 km
zasadnicze odcinki:
Stare Bojanowo Wąskotorowe - Krzywiń
Stare Bojanowo Wąskotorowe - Śmigiel - Wielichowo - Rakoniewice Wąskotorowe
normalnotorowe stacje styczne:
Stare Bojanowo, Rakoniewice
obecny status linii:
❌ rok 1973 - likwidacja odcinka Wielichowo - Rakoniewice Wąskotorowe
➗ rok 2001 - zakończenie przewozów pasażerskich i towarowych
✅ rok 2009 - reaktywacja pasażerskiego ruchu turystycznego na odcinku Stare Bojanowo Wąskotorowe - Śmigiel - Wielichowo
uwagi:
Odcinek kolejki dotąd istniejący ale częściowo nieprzejezdny to Stare Bojanowo Wąskotorowe - Śmigiel - Wielichowo.
Obecnie kolejka prowadzi okazjonalny ruch turystyczny na odcinkach Śmigiel - Bielawy Śmigielskie i Śmigiel - Stare Bojanowo Wąskotorowe.
3 (23). Jabłonowska Kolej Wąskotorowa
województwo:
mazowieckie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1900
szerokość toru:
800 mm
największa łączna długość:
51 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
46 km
zasadnicze odcinki:
Warszawa Most - Otwock Wąskotorowy - Karczew
Warszawa Most - Jabłonna
normalnotorowe stacje styczne:
Warszawa Praga
obecny status linii:
❌ lata 1952 - 1956: likwidacja odcinków Warszawa Most - Otwock Wąskotorowy i Warszawa Most - Jabłonna
❌ rok 1963 - likwidacja ostatniego odcinka Otwock Wąskotorowy - Karczew
uwagi:
W roku 1943 powstało połączenie Jabłonowskiej KW i Radzymińskiej KD (odcinek Warszawa Most - Warszawa Stalowa). Połączenie istniało do roku 1949.
4 (24). Kwidzyńska Kolej Dojazdowa
województwo:
pomorskie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1901
szerokość toru:
750 mm
największa łączna długość:
39 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
35 km
zasadnicze odcinki:
Kwidzyn Wąskotorowy - Mareza
Mareza - Gurcz
Mareza - Rusinowo
normalnotorowe stacje styczne:
Kwidzyn
obecny status linii:
➗ rok 1985 - zakończenie przewozów pasażerskich i towarowych
❌ rok 1989 - likwidacja linii
uwagi:
Na szlaku Mareza - Kwidzyn Wąskotorowy były 2 wysokie wiadukty i estakada o długości 100 m położona na łuku. Średnie nachylenie tego odcinka miało wartość 15 ‰ (wzniesienie 51 m na dystansie 3,4 km). Sporo jak na kolej wąskotorową użytku publicznego. Z tego powodu na tym odcinku nie kursowały pociągi pasażerskie.
5 (25). Średzka Kolej Powiatowa
województwo:
wielkopolskie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1902
szerokość toru:
1000 mm przebudowana w roku 1953 na 750 mm
największa łączna długość:
113 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
60 km
zasadnicze odcinki:
Środa Wielkopolska Miasto - Połażejewo - Poznań Kobylepole Wąskotorowe
Środa Wielkopolska Miasto - Zaniemyśl
normalnotorowe stacje styczne:
Środa Wielkopolska, Poznań Kobylepole
obecny status linii:
➗ rok 1967 - zakończenie przewozów pasażerskich i towarowych na odcinku Środa Wielkopolska Miasto - Połażejewo - Poznań Kobylepole Wąskotorowe
❌ rok 1978 - likwidacja odcinka Środa Wielkopolska Miasto - Połażejewo
➗ rok 2001 - zakończenie rozkładowego ruchu pasażerskiego na odcinku Środa Wielkopolska Miasto - Zaniemyśl
✅ rok 2009 - reaktywacja (z przerwami) pasażerskiego ruchu turystycznego na odcinku Środa Wielkopolska Miasto - Zaniemyśl
uwagi:
Odcinek Środa Wielkopolska Miasto - Zaniemyśl to obecnie
jedyny
i
czynny
odcinek Średzkiej KP.
Od roku 2015 operatorem kolejki jest Towarzystwo Przyjaciół Kolejki Średzkiej "Bana”".
6 (26). Jarocińska Kolej Dojazdowa
województwo:
wielkopolskie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1902
szerokość toru:
600 mm
największa łączna długość:
82 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
64 km
zasadnicze odcinki:
Witaszyce Wąskotorowe - Sucha - Komorze
Sucha - Zagórów
normalnotorowe stacje styczne:
Witaszyce
obecny status linii:
➗ rok 1991 - rok 1991: zakończenie przewozów pasażerskich na ostatnim czynnym odcinku Witaszyce Wąskotorowe - Zagórów
❌ rok 1992 - likwidacja ostatniego odcinka linii
uwagi:
Głównymi towarowymi klientami kolejki w pierwszych latach funkcjonowania były cukrownie w Witaszycach i Komorzu.
7 (27). Piotrkowska Kolej Dojazdowa
województwo:
łódzkie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1904
szerokość toru:
750 mm
największa łączna długość:
20 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
17 km
zasadnicze odcinki:
Piotrków Trybunalski Wąskotorowy - Sulejów - Tartak
normalnotorowe stacje styczne:
Piotrków Trybunalski
obecny status linii:
❌ rok 1945 - zniszczenie mostu na Pilicy i likwidacja końcowego fragmentu linii na prawym brzegu rzeki
➗ rok 1986 - zakończenie przewozów pasażerskich
➗ rok 1991 - zakończenie przewozów towarowych
✅ rok 2003 - epizodyczna reaktywacja pasażerskiego ruchu turystycznego na odcinku Piotrków Trybunalski Wąskotorowy - Bugaj
❌ rok 2006 - likwidacja ostatniego odcinka linii
uwagi:
Piotrkowska KD była pierwszą koleją wąskotorową w Polsce na której wprowadzono przewóz wagonów normalnotorowych na transporterach.
8 (28). Przeworska Kolej Dojazdowa
województwo:
podkarpackie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1904
szerokość toru:
760 mm przebudowana w roku 1951 na 750 mm
największa łączna długość:
46 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
46 km
zasadnicze odcinki:
Przeworsk Wąskotorowy - Dynów
normalnotorowe stacje styczne:
Przeworsk
obecny status linii:
➗ rok 2001 - zakończenie przewozów towarowych
✅ przewozy pasażerske na Przeworskiej KD są prowadzone w sposób ciągły - od roku 1992 jest to ruch turystyczny
uwagi:
W roku 1991 kolejka została wpisana do rejestru zabytków.
Od roku 2013 kolejką zarządza Starostwo Powiatowe w Przeworsku.
Na trasie Przeworskiej KD znajduje się jedyny tunel na linii wąskotorowej w Polsce.
9 (29). Gdańska Kolej Dojazdowa
województwo:
pomorskie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1905
szerokość toru:
750 mm
największa łączna długość:
64 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
64 km
zasadnicze odcinki:
Gdańsk Wąskotorowy - Przejazdowo - Giemlice
Przejazdowo - Koszwały - Przegalina - Lewy Brzeg Wisły
Giemlice - Koszwały
normalnotorowe stacje styczne:
Gdańsk Piaski
obecny status linii:
➗ rok 1971 - zakończenie przewozów pasażerskich i towarowych
❌ rok 1974 - likwidacja linii
uwagi:
Od roku 1905 istniała przeprawa promowa na Wiśle łącząca Gdańską KD i Żuławską KD - historyczne punkty bazowe to
Prawy Brzeg Wisły
i
Lewy Brzeg Wisły
. Z uwagi na katastrofalny stan techniczny promu "Świbno" (przed II wojną "Schiewenhorst II") w roku 1956 została ona zlikwidowana.
10 (30). Antonowiecka Kolej Wąskotorowa
województwo:
wołyńskie, poleskie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1905
szerokość toru:
750 mm
największa łączna długość:
112 km
długość linii (dwudziestolecie międzywojenne) wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
112 km
zasadnicze odcinki:
Antonówka - Chinocze - Kuchocka Wola
Chinocze - Dąbrowica
normalnotorowe stacje styczne:
Antonówka, Dąbrowica
obecny status linii:
❌ po roku 1944 - likwidacja odcinków Chinocze - Dąbrowica i Cichowierz - Kuchocka Wola
✅ funkcjonuje ruch pasażerski na odcinku Antonówka - Chinocze - Cichowierz - Pohost Zarzeczny (106 km)
uwagi:
Po roku 1944 linia znalazła się na terytorium ZSRS.
Po roku 1944 został wybudowany odcinek Cichowierz - Pohost Zarzeczny (35 km).
Cały istniejący jeszcze fragment dawnej Antonowieckiej KW znajduje się obecnie na terytorium Ukrainy.
11 (31). Krośniewicka Kolej Dojazdowa
województwo:
łódzkie, kujawsko - pomorskie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1907
szerokość toru:
750 mm przebudowana w roku 1914 na 600 mm i ponownie w roku 1922 roku na 750 mm
największa łączna długość:
241 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
198 km
zasadnicze odcinki:
Dobre Kujawskie - Aleksandrów Kujawski Wąskotorowy
Dobre Kujawskie - Nieszawa Waskotorowa
Dobra Kujawskie - Jerzmanowo
Jerzmanowo - Smólsk - Brześć Kujawski / Włocławek Wąskotorowy
Jerzmanowo - Boniewo - Przystronie
Boniewo - Krośniewice
Krośniewice - Ostrowy Wąskotorowe
Krośniewice - Łęczyca Wąskotorowa - Ozorków Centralny
normalnotorowe stacje styczne:
Ostrowy, Nieszawa, Krzewie, Ozorków
obecny status linii:
➗ rok 1990 - zakończenie przewozów pasażerskich na odcinkach Dobre Kujawskie - Nieszawa Wąskotorowa oraz Dobre Kujawskie - Jerzmanowo
➗ rok 2001 - zakończenie przewozów pasażerskich na ostatnich czynnych odcinkach Krośniewice - Ostrowy Wąskotorowe oraz Krośniewice - Krzewie Wąskotorowe
✅ rok 2005 - próba reaktywacja ruchu pasażerskiego przez Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych
➗ rok 2008 - definitywne zakończenie pasażerskich przewozów turystycznych
uwagi:
W roku 1959 Krośniewicka KD weszła w skład Kujawskich KD, utworzonych razem z Sompolińską KD i Wrzesińsko - Gnieźnieńską KW. Powstała w ten sposób najdłuższa sieć kolei wąskotorowych w Polsce o długości 615 km funkcjonująca na terenie trzech województw: wielkopolskiego, łódzkiego i kujawsko - pomorskiego.
Głównymi towarowymi klientami kolejki w okresie powojennym były cukrownie w Leśmierzu, Ostrowach i Brześciu Kujawskim.
Spora część sieci Krośniewickiej KD jeszcze istnieje a po roku 2008 kilkakrotnie uruchamiano pociągi turystyczne - m. in. do Łęczycy i Ozorkowa, jednak zasadniczo od lat jest jest ona pozbawiona jakiejkolwiek konserwacji i nic się na niej nie dzieje. Na pewno nie istnieją już odcinki do Aleksandrowa Kujawskiego Wąskotorowego (od roku 1985), Włocławka Wąskotorowego (od roku 1990) oraz do Brześcia Kujawskiego (od roku 2012).
12 (32). Baranowicka Kolej Wąskotorowa
województwo:
nowogródzkie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1911
szerokość toru:
750 mm przebudowana w roku 1915 na 600 mm
największa łączna długość:
103 km
długość linii (dwudziestolecie międzywojenne) wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
42 km
zasadnicze odcinki:
Baranowicze Poleskie Wąskotorowe - Myszanka
Leśna Waskotorowa - Myszanka
Myszanka - Krzywoszyn
normalnotorowe stacje styczne:
Baranowicze Poleskie, Leśna
obecny status linii:
➗ rok 1952 - zakończenie przewozów pasażerskich
❌ rok 1953 - likwidacja linii
uwagi:
Przed II wojną rozkładowy ruch pasażerski utrzymywany był na odcinku Baranowicze Poleskie Wąskotorowe - Myszanka - Krzywoszyn
Po roku 1944 linia znalazła się na terytorium ZSRS.
13 (33). Ełcka Kolej Dojazdowa
województwo:
warmińsko - mazurskie
oddanie do użytku pierwszego fragmentu linii:
rok 1913
szerokość toru:
1000 mm przebudowana w roku 1951 na 750 mm
największa łączna długość:
48 km
długość linii wykorzystywanych w ruchu pasażerskim:
48 km
zasadnicze odcinki:
Ełk Wąskotorowy - Laski Małe - Zawady Tworki
Laski Małe - Borzymy - Turowo
normalnotorowe stacje styczne:
Ełk
obecny status linii:
➗ rok 1996 - zakończenie rozkładowych przewozów pasażerskich przez PKP
➗ rok 2001 - zakończenie przewozów towarowych
✅ rok 2002 - reaktywacja pasażerskiego ruchu turystycznego na odcinku Ełk Wąskotorowy - Sypitki
uwagi:
W roku 1991 kolejka została wpisana do rejestru zabytków.
Od roku 2002 właścicielem kolejki (nazwa obecna to Ełcka Kolej Wąskotorowa) jest Urząd Miasta w Ełku.
Odcinki Laski Małe - Zawady Tworki oraz Sypitki - Turowo istnieją ale są nieprzejezdne.
Strona główna
|
Koleje wąskotorowe w Polsce - wstęp
|
Mapa serwisu
Ostatnia modyfikacja strony: 8 maja 2023
2004 - 2024
©
Paweł Niedomagała
All rights reserved.
Czas generowania strony:
0.457
sek