Oznaczenia lokomotyw, wagonów, szynobusów i zespołów trakcyjnych PKP |
|
|
|
|
|
1. Lokomotywy parowe normalnotorowe
Litera pierwsza - duża informuje o rodzaju pociągów, do obsługi których został przeznaczony dany parowóz. Takie litery są trzy, chociaż planowano po II wojnie światowej czwartą:
- P --> parowóz pospieszny
- O --> parowóz osobowy
- T --> parowóz towarowy
- M --> parowóz manewrowy - rodzaj parowozu który pozostał tylko w sferze planów i wstępnych projektów więc oznaczenie nigdy nie weszło do użytku
Dodatkowo parowóz bez tendra - czyli tendrzak - oznaczony jest drugą, dużą literą --> K (od przedwojennego określenia "kusy" czyli krótki).
Litera następna - mała - informuje o układzie osi według przedstawionej niżej tabeli.
|
Układ osi |
Zapis rosyjski |
Zapis polski |
Zapis niemiecki |
Zapis ułamkowy |
OO | 0-2-0 | b | B | 2/2 | OOO | 0-3-0 | h | C | 3/3 | OOOO | 0-4-0 | p | D | 4/4 | OOOOO | 0-5-0 | w | E | 5/5 | OOo | 0-2-1 | c | B1 | 2/3 | OOOo | 0-3-1 | i | C1 | 3/4 | OOOOo | 0-4-1 | r | D1 | 4/5 | Ooo | 0-1-2 | a | A2 | 1/3 | OOoo | 0-2-2 | d | B2 | 2/4 | OOOoo | 0-3-2 | k | C2 | 3/5 | OOOOoo | 0-4-2 | s | D2 | 4/6 | OOooo | 0-2-3 | - | B3 | 2/5 | OOOooo | 0-3-3 | - | C3 | 3/6 | oO | 1-1-0 | a | 1A | 1/2 | oOO | 1-2-0 | c | 1B | 2/3 | oOOO | 1-3-0 | i | 1C | 3/4 | oOOOO | 1-4-0 | r | 1D | 4/5 | oOOOOO | 1-5-0 | y | 1E | 5/6 | oOOOOOO | 1-6-0 | x | 1F | 6/7 | oOo | 1-1-1 | a | 1A1 | 1/3 | oOOo | 1-2-1 | e | 1B1 | 2/4 | oOOOo | 1-3-1 | l | 1C1 | 3/5 | oOOOOo | 1-4-1 | t | 1D1 | 4/6 | oOOOOOo | 1-5-1 | z | 1E1 | 5/7 | oOOOOOOo | 1-6-1 | x | 1F1 | 6/8 | oOoo | 1-1-2 | a | 1A2 | 1/4 | oOOoo | 1-2-2 | f | 1B2 | 2/5 | oOOOoo | 1-3-2 | n | 1C2 | 3/6 | oOOOOoo | 1-4-2 | u | 1D2 | 4/7 | oOooo | 1-1-3 | - | 1A3 | 1/5 | oOOooo | 1-2-3 | - | 1B3 | 2/6 | oOOOooo | 1-3-3 | - | 1C3 | 3/7 | ooO | 2-1-0 | a | 2A | 1/3 | ooOO | 2-2-0 | d | 2B | 2/4 | ooOOO | 2-3-0 | k | 2C | 3/5 | ooOOOO | 2-4-0 | s | 2D | 4/6 | ooOo | 2-1-1 | a | 2A1 | 1/4 | ooOOo | 2-2-1 | f | 2B1 | 2/5 | ooOOOo | 2-3-1 | m | 2C1 | 3/6 | ooOOOOo | 2-4-1 | u | 2D1 | 4/7 | ooOOoo | 2-2-2 | g | 2B2 | 2/6 | ooOOOoo | 2-3-2 | o | 2C2 | 3/7 | ooOOOOoo | 2-4-2 | - | 2D2 | 4/8 |
o - oś toczna O - oś napędna Oznaczenie cyfrowe reprezentuje sobą kolejno (licząc od czoła parowozu po lewej stronie): ilość osi tocznych - ilość osi napędnych - ilość osi tocznych. |
|
Po oznaczeniach literowych umieszcza się oznaczenia liczbowe. Są one następujące:
- liczby 1 - 10 --> parowóz produkcji niemieckiej
- liczby 11 - 20 --> parowóz produkcji austriackiej
- liczby 21 - 99 --> parowóz produkcji polskiej - liczba oznacza rok zatwierdzenia konstrukcji parowozu
- liczby 100 - 200 --> parowóz obcy otrzymany przez PKP w latach 1918 - 1939
- liczby powyżej 201 --> parowóz obcy otrzymany po II wojnie światowej
Swoje własne oznaczenia posiadają także tendry:
- Pierwsza liczba (zaokrąglona do całkowitej) oznacza pojemność skrzyni wodnej w m3.
- Duża litera oznacza ilość osi:
- C --> 3 osie
- D --> 4 osie
- E --> 5 osi
- Druga liczba to podobnie jak w przypadku parowozów pochodzenie tendra:
- liczby 1 - 10 --> tender pochodzenia niemieckiego
- liczby 11 - 19 --> tender pochodzenia austriackiego
- liczby 20 - 99 --> tender produkcji polskiej - liczba oznacza rok zatwierdzenia konstrukcji tendra
- liczby 100 - 200 --> tender innego pochodzenia otrzymany przez PKP przed II wojną światową
- liczby powyżej 200 --> tender innego pochodzenia otrzymany przez PKP po II wojnie światowej
Parowozy - przykłady:
- Tp 4 - 259: parowóz towarowy z tendrem doczepnym o układzie osi 0-4-0 /OOOO/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 259. Status parowozu - eksponat muzealny - Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce.
- Tw 1 - 90: parowóz towarowy z tendrem doczepnym o układzie osi 0-5-0 /OOOOO/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 90. Status parowozu - eksponat muzealny - Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie. Jest to jedyny, zachowany parowóz tego typu w Polsce.
- Tw 12 - 12: parowóz towarowy z tendrem doczepnym o układzie osi 0-5-0 /OOOOO/, produkcji austriackiej, numer kolejny w serii - 12. Status parowozu - eksponat muzealny - Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce.
- TKb - 2845: parowóz towarowy tendrzak o układzie osi 0-2-0 /OO/, produkcji niemieckiej. Numer kolejny serii w tym konkretnym przypadku jest numerem kotła. Status parowozu - eksponat muzealny - Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie.
- TKc 100 - 1648: parowóz towarowy tendrzak o układzie osi 1-2-0 /oOO/, produkcji niemieckiej. Numer kolejny serii w tym konkretnym przypadku jest numerem kotła. Status parowozu - eksponat muzealny - Stacja Muzeum w Warszawie.
- TKw 2 - 114: parowóz towarowy tendrzak o układzie osi 0-5-0 /OOOOO/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 114. Status parowozu - eksponat muzealny - Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce.
- TKt 48 - 29: parowóz towarowy tendrzak o układzie osi 1-4-1 /oOOOOo/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1948, numer kolejny w serii - 29. Status parowozu - pomnik - stacja PKP Szczecin Główny.
- TKb (b) - 14813: parowóz przemysłowy bezogniowy o układzie osi 0-2-0 /OO/, produkcji polskiej. Numer kolejny serii w tym konkretnym przypadku jest numerem kotła. Status parowozu - eksponat muzealny - Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa w Jaworzynie Śląskiej.
- TKh 49 - 5564: parowóz przemysłowy tendrzak typu "Ferrum" o układzie osi 0-3-0 /OOO)/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1949. Numer kolejny serii w tym konkretnym przypadku jest numerem kotła. Status parowozu - pomnik - stacja PKP Toruń Główny.
- TKi 3 - 120: parowóz towarowy tendrzak o układzie osi 1-3-0 /oOOO/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 120. Status parowozu - pomnik - stacja PKP Ostrów Wielkopolski.
- TKp 1 - 46: parowóz towarowy tendrzak o układzie osi 0-4-0 /OOOO/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 46. Status parowozu - pomnik - stacja PKP Bydgoszcz Główna. Jest to jedyny, zachowany parowóz tego typu w Polsce.
- Tr 202 - 19: parowóz towarowy z tendrem doczepnym o układzie osi 1-4-0 /oOOOO/, produkcji obcej (ten jest brytyjski), otrzymany po II wojnie, numer kolejny w serii - 19. Status parowozu - eksponat muzealny - Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce.
- Tr 246 - 22: parowóz towarowy z tendrem doczepnym (największy eksploatowany na sieci PKP) o układzie osi 1-4-0 /oOOOO/, produkcji obcej (ten jest amerykański), otrzymany po II wojnie, numer kolejny w serii - 22. Status parowozu - eksponat muzealny - Skansen Lokomotyw i Urządzeń Technicznych w Zduńskiej Woli Karsznicach. Jest to jedyny, zachowany parowóz tego typu w Polsce.
- Ty 51 - 37: parowóz towarowy z tendrem doczepnym o układzie osi 1-5-0 /oOOOOO/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1951, numer kolejny w serii - 37. Status parowozu - pomnik - stacja PKP Rzepin.
- Oi 1 - 29: parowóz osobowy z tendrem doczepnym o układzie osi 1-3-0 /oOOO/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 29. Status parowozu - eksponat muzealny - Stacja Muzeum w Warszawie.
- Ok 1 - 112: parowóz osobowy z tendrem doczepnym o układzie osi 2-3-0 /ooOOO/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 112. Status parowozu - eksponat muzealny - Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie.
- OKa 1 - 1: parowóz osobowy z tendrzak o układzie osi 1-1-1 /oOo/, produkcji łotewskiej, numer kolejny w serii - 1. Status parowozu - eksponat muzealny - Stacja Muzeum w Warszawie.
- OKi 2 - 27: parowóz osobowy tendrzak o układzie osi 1-3-0 /oOOO/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 27. Status parowozu - eksponat muzealny - Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa w Jaworzynie Śląskiej.
- OKl 27 - 27: parowóz osobowy tendrzak o układzie osi 1-3-1 /oOOOo/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1927, numer kolejny w serii - 27. Status parowozu - pomnik - lokomotywownia PKP Cargo Gdynia Grabówek.
- OKm 11 - 1: parowóz osobowy z tendrzak o układzie osi 2-3-1 /ooOOOo/, produkcji austriackiej, numer kolejny w serii - 1. Seria zakończyła służbę w PKP w roku 1954 - żaden parowóz tego typu w Polsce już nie istnieje. W Czechach egzemplarz 354.195 został zachowany jako eksponat muzealny.
- OKo 1 - 3: parowóz osobowy z tendrzak o układzie osi 2-3-2 /ooOOOoo/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 3. Status parowozu - eksponat muzealny - Stacja Muzeum w Warszawie.
- OKz 32 - 2: parowóz osobowy tendrzak o układzie osi 1-5-1 /oOOOOOo/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1932, numer kolejny w serii - 2. Status parowozu - czynny - Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce.
- Ot 1 - 10: parowóz osobowy z tendrem doczepnym o układzie osi 1-4-1 /oOOOOo/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 10. Seria zakończyła służbę w PKP w roku 1973 - żaden parowóz tego typu w Polsce już nie istnieje. Zachowano kilka egzemplarzy w Niemczech.
- Os 24 - 10: parowóz osobowy z tendrem doczepnym o układzie osi 2-4-0 /ooOOOO/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1924, numer kolejny w serii - 10. Status parowozu - eksponat muzealny - Stacja Muzeum w Warszawie.
- Ol 49 - 69: parowóz osobowy z tendrem doczepnym o układzie osi 1-3-1 /oOOOo/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1949, numer kolejny w serii - 69. Status parowozu - czynny - parowozownia Wolsztyn.
- Pd 5 - 17: parowóz pospieszny z tendrem doczepnym o układzie osi 2-2-0 /ooOO/, produkcji niemieckiej, numer kolejny w serii - 17. W tym konkretnym przypadku jest to numer fikcyjny. Status parowozu - eksponat muzealny - parowozownia Skierniewice.
- Pf 12 - 19: parowóz pospieszny z tendrem doczepnym o układzie osi 1-2-2 /oOOoo/, produkcji austriackiej, numer kolejny w serii - 19. Seria funkcjonowała w PKP w latach 1919 - 1939, żaden parowóz tego typu w Polsce już nie istnieje.
- Pm 36 - 2: parowóz pospieszny z tendrem doczepnym o układzie osi 2-3-1 /ooOOOo/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1936, numer kolejny w serii - 2. Status parowozu - obecnie (ale są szanse że tylko czasowo) nieczynny - parowozownia Wolsztyn (od roku 1995 delegacja ze Stacji Muzeum w Warszawie).
- Pn 12 - 10: parowóz pospieszny z tendrem doczepnym o układzie osi 1-3-2 /oOOOoo/, produkcji austriackiej, numer kolejny w serii - 10. Seria zakończyła służbę w PKP w roku 1950 - żaden parowóz tego typu w Polsce już nie istnieje. Zachowano za to po jednym egzemplarzu w Czechach (375.007) i w Austrii (310.23).
- Pu 29 - 198: parowóz pospieszny z tendrem doczepnym o układzie osi 2-4-1 /ooOOOOo/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1929, numer kolejny w serii - 198. W rzeczywistości zbudowano tylko 3 maszyny tego typu. Status parowozu - eksponat muzealny - Stacja Muzeum w Warszawie.
- Pt 31 - 64: parowóz pospieszny z tendrem doczepnym o układzie osi 1-4-1 /oOOOOo/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1931, numer kolejny w serii - 64. Status parowozu - eksponat muzealny - Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce.
- Pt 47 - 65: parowóz pospieszny z tendrem doczepnym o układzie osi 1-4-1 /oOOOOo/, produkcji polskiej, zatwierdzony w roku 1947, numer kolejny w serii - 65. Status parowozu - czynny - parowozownia Wolsztyn.
Tendry - przykłady:
- 16C1: tender o pojemności 16 m3 wody, trzyosiowy, produkcji niemieckiej.
- 21D11: tender o pojemności 21 m3 wody, czteroosiowy, produkcji austriackiej.
- 27D24: tender o pojemności 27 m3 wody, czteroosiowy, konstrukcja zatwierdzona w roku 1924.
- 36E38: tender o pojemności 36 m3 wody, pięcioosiowy, konstrukcja zatwierdzona w roku 1938.
|
|
2. Lokomotywy spalinowe i elektryczne oraz spalinowe i elektryczne zespoły trakcyjne normalnotorowe
Oznaczenie typu spalinowozu lub elektrowozu (a także wagonu spalinowego, autobusu szynowego lub EZT) składa się z dwóch dużych liter, dwóch cyfr oraz numeru seryjnego pojazdu. Pierwsza litera oznacza rodzaj trakcji:
- S --> spalinowa
- E --> elektryczna
Druga litera oznacza przeznaczenie lokomotywy:
- P --> pasażerska
- T --> towarowa
- U --> uniwersalna (przeznaczona do do obsługi pociągów towarowych i pasażerskich)
- M --> manewrowa
lub spalinowego zespołu trakcyjnego / elektrycznego zespołu trakcyjnego:
- W --> przeznaczony do ruchu podmiejskiego i przystosowany do peronów wysokich
- N --> przeznaczony do ruchu podmiejskiego i przystosowany do peronów wysokich oraz niskich
- D --> przeznaczony do ruchu dalekobieżnego
- A --> autobus szynowy lub doczepka
- R --> wagon rewizyjny (służba drogowa, wagony pomiarowe, itp.)
Dwie cyfry za symbolem literowym oznaczają układ osi, sposób przeniesienia napędu, wielkość napięcia i rodzaj prądu oraz kolejność wprowadzania do eksploatacji:
✅ Lokomotywy spalinowe:
- |
Numery z zakresu |
sterowanie pojedyńcze |
sterowanie wielokrotne |
przekładnia |
mechaniczna |
od 01 do 09 |
od 10 do 14 |
hydrauliczna |
od 15 do 24 |
od 25 do 29 |
elektryczna |
od 30 do 39 |
od 40 do 49 |
✅ Wagony spalinowe lub autobusy szynowe:
- |
Numery z zakresu |
sterowanie pojedyńcze |
sterowanie wielokrotne |
przekładnia |
mechaniczna |
od 50 do 59 |
od 60 do 69 |
hydrauliczna |
od 70 do 79 |
od 80 do 89 |
elektryczna |
od 90 do 94 |
od 95 do 99 |
autobus szynowy |
od 101 do 110 |
doczepka |
bez stanowiska maszynisty |
od 111 do 120 |
ze stanowiskiem maszynisty |
od 121 do 130 |
✅ Lokomotywy elektryczne:
- |
Numery z zakresu |
zasilanie napięciem 3kV DC |
zasilanie napięciem AC |
lokomotywa |
czteroosiowa B'o B'o |
od 01 do 14 |
od 15 do 19 |
sześcioosiowa C'o C'o |
od 20 do 34 |
od 35 do 39 |
o innym układzie osi lub rodzaju napięcia zasilającego |
od 40 do 49 |
✅ Elektryczne zespoły trakcyjne:
- |
Numery z zakresu |
zasilanie napięciem 3kV DC |
zasilanie napięciem AC |
EZT |
3-członowy |
od 51 do 64 |
od 65 do 69 |
4-członowy |
od 70 do 74 |
od 75 do 79 |
samodzielny wagon silnikowy na dowolny rodzaj napięcia zasilającego |
od 80 do 89 |
EZT 2-członowy na napięcie 800V DC |
od 90 do 93 |
EZT o dowolnej liczbie członów na inne napięcie zasilające niż tutaj wymienione |
od 94 do 99 |
Przedstawione powyżej zasady oznaczeń EZT nie przewidziały postępu technicznego. Po roku 2010 nastąpił w naszym kraju prawdziwy wysyp tego rodzaju pojazdów posiadających od dwóch do ośmiu członów co spowodowało że dotychczas stosowane zasady poszły częściowo do kąta.
Do przedstawienia rodzaju i ukladu osi w pojazdach trakcyjnych i wagonach używa się oznaczeń literowych i cyfrowych oraz znaku "'".
⏩ Litery i znak "'":
- A --> jedna oś napędowa
- B --> dwie osie napędowe
- C --> trzy osie napędowe
- ' --> osie są osadzone w wózku, a nie są na stałe przymocowane do ostoi pojazdu (tak jak w parowozach)
- o --> każda oś jest napędzana indywidualnie osobnym silnikiem - napęd nie jest przenoszony pomiędzy osiami za pomocą wiązarów. Jeżeli brakuje tej litery wówczas jest to napęd grupowy (tak jak w parowozach i niektórych manewrowych lokomotywach spalinowych)
⏩ Cyfry:
- 1 --> jedna oś toczna
- 2 --> dwie osie toczne
- 3 --> trzy osie toczne
- 4 --> cztery osie toczne
Oznaczenia układów napędowych i jezdnych - przykłady:
- 2 --> wagon towarowy ostojnicowy - dwie osie toczne
- 2'2' --> wagon towarowy - dwa dwuosiowe wózki toczne
- 3'3' --> wagon towarowy - dwa trzyosiowe wózki toczne
- Bo --> lokomotywa spalinowa ostojnicowa - dwie osie napędzane indywidualnie
- C --> lokomotywa spalinowa ostojnicowa - trzy osie napędzane grupowo wiązarami
- Bo'Bo' --> lokomotywa spalinowa lub elektryczna - dwa dwuosiowe wózki napędne z indywidualnym napędem osi
- Co'Co' --> lokomotywa spalinowa lub elektryczna - dwa trzyosiowe wózki napędne z indywidualnym napędem osi
- C'C' --> lokomotywa spalinowa z przekładnią hydrauliczną - dwa trzyosiowe wózki napędne z grupowym napędem osi
- A1 --> drezyna motorowa ostojnicowa z przekładnią mechaniczną - jedna oś napędowa i jedna toczna
- A2+2A --> elektryczny (podwójny) wagon akumulatorowy systemu Wittfelda - jedna oś napędowa i dwie toczne oraz dwie osie toczne i jedna napędowa
- B'2' --> spalinowy wagon silnikowy z przekładnią hydrauliczną - dwuosiowy wózek napędny z grupowym napędem osi i dwuosiowy wózek toczny
- A'1'+1'1' --> podwójny spalinowy zespół trakcyjny przekładnią mechaniczną lub hydrauliczną - jednoosiowy wózek napędny i trzy jednoosiowe wózki toczne
- B'2'B' --> podwójny spalinowy zespół trakcyjny z przekładnią hydrauliczną - dwuosiowy wózek napędny z grupowym napędem osi, dwuosiowy wózek toczny systemu Jakobsa, dwuosiowy wózek napędny z grupowym napędem osi
- 2'Bo2' --> potrójny spalinowy zespół trakcyjny - dwuosiowy wózek toczny, dwuosiowy człon napędowy z przekładnią elektryczną z indywidualnym napędem osi i dwuosiowy wózek toczny
- Bo'2' --> pojedyńczy wagon elektryczny - dwuosiowy wózek napędny z indywidualnym napędem osi i dwuosiowy wózek toczny
- Bo'2'+2'Bo' --> podwójny elektryczny zespół trakcyjny - dwuosiowy wózek napędny z indywidualnym napędem osi, dwa dwuosiowe wózki toczne i dwuosiowy wózek napędny z indywidualnym napędem osi
- Bo'Bo'+Bo'Bo' --> podwójny elektryczny zespół trakcyjny - cztery dwuosiowe wózki napędne z indywidualnym napędem osi
- Bo'2'2'Bo' --> potrójny elektryczny zespół trakcyjny - dwuosiowy wózek napędny z indywidualnym napędem osi, dwa dwuosiowe wózki toczne systemu Jakobsa i dwuosiowy wózek napędny z indywidualnym napędem osi
Lokomotywy spalinowe i elektryczne - przykłady:
- SU 46: lokomotywa spalinowa uniwersalna z przekładnią elektryczną przystosowana do sterowania wielokrotnego.
- SP 47: lokomotywa spalinowa pospieszna z przekładnią elektryczną przystosowana do sterowania wielokrotnego. Wyprodukowano tylko dwie maszyny tego typu, do czasów dzisiejszych przetrwała jedna.
- ST 44: lokomotywa spalinowa towarowa z przekładnią elektryczną przystosowana do sterowania wielokrotnego.
- SM 03: lokomotywa spalinowa manewrowa z przekładnią mechaniczną bez możliwości sterowania wielokrotnego.
- SM 41: lokomotywa spalinowa manewrowa z przekładnią elektryczną przystosowana do sterowania wielokrotnego.
- SN 61: wagon spalinowy z przekładnią mechaniczną z możliwością sterowania wielokrotnego przystosowany do peronów wysokich i niskich.
- SD 80: wagon spalinowy z przekładnią hydrauliczną z możliwością sterowania wielokrotnego przeznaczony do ruchu dalekobieżnego. W roku 1951 sprowadzono z Włoch do Polski trzy zestawy tego typu.
- SA 135: jednoczłonowy autobus szynowy. Oznaczenie producenta - Pesa 214M.
- EP 08: lokomotywa elektryczna pasażerska czteroosiowa B'o B'o na napięcie 3kV DC.
- EM 10: lokomotywa elektryczna manewrowa czteroosiowa B'o B'o na napięcie 3kV DC. Pierwszy w Polsce elektrowóz z rozruchem impulsowym.
- ET 22: lokomotywa elektryczna towarowa sześcioosiowa C'o C'o na napięcie 3kV DC.
- ET 25: lokomotywa elektryczna towarowa sześcioosiowa C'o C'o na napięcie 3kV DC wyposażona w moduł dojazdowy Dual Power czyli dodatkowy silnik spalinowy o mocy 540 kW i zbiorniki paliwa o pojemności 1500 l. Całość umożliwia krótkie przejazdy na liniach niezelektryfikowanych i na bocznicach. Oznaczenie producenta - E6ACTd Dragon 2.
- ET 41: lokomotywa elektryczna towarowa ośmioosiowa (tandem) B'o B'o + B'o B'o na napięcie 3kV DC.
- EU 44: lokomotywa elektryczna uniwersalna czteroosiowa B'o B'o na różne rodzaje zasilania (wielosystemowa). Oznaczenie producenta - Eurosprinter ES64U4 Taurus.
EZT - przykłady:
- EW 51: elektryczny zespół trakcyjny trójczłonowy na napięcie 3kV DC przeznaczony do ruchu podmiejskiego, przystosowany do peronów wysokich. Pierwszy "klasyczny" EZT na terytorium Polski jeżdżący w Warszawskim Węźle Kolejowym od roku 1936.
- EN 57: elektryczny zespół trakcyjny trójczłonowy na napięcie 3kV DC przeznaczony do ruchu podmiejskiego, przystosowany do peronów wysokich oraz niskich. Wyprodukowany przez firmę PAFAWAG w imponującej ilości 1429 sztuk (łącznie z eksportem 40 zestawów do Jugosławii).
- ED 59: elektryczny zespół trakcyjny trójczłonowy na napięcie 3kV DC przeznaczony do ruchu regionalnego. Wyprodukowany przez firmę PESA w jednym egzemplarzu. Oznaczenie prototypu przez producenta - Pesa Acatus.
- ED 72: elektryczny zespół trakcyjny czteroczłonowy na napięcie 3kV DC przeznaczony do ruchu dalekobieżnego.
- EN 80: elektryczny samodzielny wagon silnikowy na napięcie 600V DC. Eksploatowany przez Warszawską Kolej Dojazdową (wcześniej Elektryczną Kolej Dojazdową) w latach 1927 - 1972.
- EN 81: elektryczny samodzielny wagon silnikowy na napięcie 3kV DC. Wyprodukowany przez firmę PESA w liczbie 8 sztuk. Oznaczenie producenta - Pesa 308B.
- EW 90: elektryczny zespół trakcyjny trójczłonowy na napięcie 800V DC. 54 jednostki tego typu pochodzące z Berlina zostały w ramach reparacji wojennych po II wojnie światowej przekazane do Polski i przebudowane na odbiór prądu z sieci górnej. Pracowały na SKM w Trójmieście do roku 1976.
Do tego miejsca w oznaczeniach EZT mniej więcej wszystko się zgadza, natomiast dalej następuje nazewnictwo cokolwiek radosne i niezbyt spójne z przepisami:
- EN 96: elektryczny zespół trakcyjny dwuczłonowy na napięcie 3kV DC przeznaczony do ruchu podmiejskiego. Wyprodukowany przez firmę PESA liczbie 10 sztuk. Oznaczenie producenta - Pesa Elf 34WE.
- EN 63 H: hybrydowy (pierwszy w Polsce) zespół trakcyjny trójczłonowy na napięcie 3kV DC wyposażony także w dwie jednostki napędowe Newag-Pack, którą tworzą silnik spalinowy o mocy 390 kW i generator prądu. Przeznaczony do ruchu regionalnego. Wyprodukowany przez firmę NEWAG liczbie 2 + 5 sztuk. Oznaczenie producenta - Newag Impuls 36WEh.
- ER 75: elektryczny zespół trakcyjny czteroczłonowy z rodziny FLIRT na napięcie 3kV DC przeznaczony do ruchu regionalnego - stąd zapewne litera R niespotykana w innych typach pasażerskich EZT. Wyprodukowany przez firmę Stadler Polska liczbie 10 sztuk dla KM.
- EN 90: elektryczny zespół trakcyjny pięcioczłonowy na napięcie 3kV DC, z obniżoną podłogą, przeznaczony do ruchu podmiejskiego. Wyprodukowany przez firmę NEWAG. Oznaczenie producenta - Newag Impuls 45WE.
- EN 97: elektryczny zespół trakcyjny sześcioczłonowy na napięcie 3kV DC, przeznaczony do ruchu podmiejskiego, przystosowany do peronów niskich. Wyprodukowany przez firmę PESA w liczbie 14 sztuk dla WKD. Oznaczenie producenta - Pesa 33WE.
- ED 250: elektryczny zespół trakcyjny siedmioczłonowy z rodziny Pendolino na napięcie 3kV DC, zbudowany na duże prędkości. Wyprodukowany przez firmę ALSTOM w liczbie 20 sztuk dla PKP IC. Oznaczenie producenta - Alstom ETR610.
- ED 160: elektryczny zespół trakcyjny ośmioczłonowy z rodziny FLIRT na napięcie 3kV DC, przeznaczony do ruchu dalekobieżnego. Wyprodukowany przez firmę Stadler Polska w liczbie 20 + 12 sztuk dla PKP IC.
|
|
3. Wagony pasażerskie normalnotorowe
Wagony pasażerskie można podzielić na trzy następujące grupy:
- wagony do przewozu podróżnych (z miejscami siedzącymi, leżącymi lub sypialnymi)
- wagony restauracyjne, barowe, salonowe, itp.
- wagony bagażowe, pocztowe, służbowe, itp.
Oznaczenia umieszczane na wagonach osobowych regulują "Przepisy o wzajemnym użytkowaniu wagonów osobowych i bagażowych w ruchu międzynarodowym", czyli RIC (Regolamento Internazionale Carozzi). Niespełnienie wymagań RIC w zakresie wyposażenia i oznakowania wagonów, dyskwalifikuje poruszanie się tych wagonów po innych zarządach kolejowych ze względu na domniemanie braku wymaganej kompatybilności taboru.Oznaczenie wagonu składa się z dużych i małych liter (i tylko - przynajmniej na razie - znaczeniu liter w zestawieniach poniżej się przyjrzymy) oraz 12-tu cyfr. Duże litery mają zasadniczo charakter międzynarodowy i definiują typ wagonu. Małe litery mają charakter międzynarodowy i częściowo wewnętrzny - indywidualny dla danego zarządu kolejowego. Określają one parametry techniczne, wyposażenie oraz właściwości specjalne wagonu. Oznaczenia te na przestrzeni lat ulegały wielokrotnym modyfikacjom i można się w nich mocno pogubić. ⏩ Na początek czasy obecne czyli końcówka XX wieku i stulecie obecne:
- Duże litery (seria / typ / rodzaj wagonu) - oznaczenia międzynarodowe:
- A --> wagon 1 klasy
- B --> wagon 2 klasy
- AB --> wagon mieszany 1 i 2 klasy
- D --> wagon bagażowy
- DD --> dwupoziomowy wagon odkryty do przewozu samochodów
- P --> wagon pocztowy
- R --> wagon osobowy z bufetem, przedziałem barowym lub restauracyjnym
- WLA --> wagon sypialny 1 klasy
- WLB --> wagon sypialny 2 klasy
- WLAB --> wagon sypialny 1 i 2 klasy
- WR --> wagon restauracyjny lub barowy
- WSP --> wagon osobowy luksusowy
- Z --> wagon ogrzewczy
- Duże litery (seria / typ / rodzaj wagonu) - rozszerzone oznaczenia krajowe:
- AR --> wagon 1 klasy z przedziałem barowym
- BR --> wagon 2 klasy z przedziałem barowym
- BD --> wagon 2 klasy z przedziałem bagażowym
- DP --> wagon bagażowo - pocztowy
- M --> wagon do przewozu chorych
- N --> wagon do przewozu więźniów
- S --> wagon specjalnego przeznaczenia
- Modyfikacje wprowadzone po (mniej więcej) roku 2005:
- Liczba w indeksie górnym za dużą literą serii wagonu oznacza ilość przedziałów w wagonie. Nie dotyczy to wagonów barowych, restauracyjnych, bagażowych, pocztowych i specjalnego przeznaczenia.
- Litery B, P, M, N i Z zasadniczo nie są już używane - wagony tych typów od wielu lat nie występują w zestawieniach pociągów pasażerskich i specjalnych spotykanych na sieci PKP.
- Małe litery stosowane nie tak dawno temu na PKP w przedziale lat 1985 - 2005. W dużej mierze nie są już aktualne:
- c --> wagon z miejscami do leżenia (kuszetka)
- d --> wagon z przewodem zdalnego sterowania (np. automatycznego zamykania drzwi)
- e --> wagon z przedziałami menedżerskimi (4 miejsca)
- h --> wagon bezprzedziałowy
- i --> wagon przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych
- k --> wagon mieszkalny (socjalny, salonka)
- m --> wagon o długości > 24,5 m
- n --> wagon z zainstalowanym ogrzewaniem nawiewnym
- p --> wagon piętrowy
- r --> wagon przystosowany do przewozu rowerów i sprzętu sportowego
- s --> wagon bagażowy z korytarzem bocznym
- u --> wagon wyposażony w automatycznie zamykane drzwi i zdalne sterowanie oświetleniem
- v --> wagon wyposażony w urządzenia audio-video
- z --> wagon zdeklasowany z klasy 1 na 2
- Małe litery (indeks) stosowane obecnie na PKP - oznaczenia międzynarodowe:
- c --> wagon z miejscami do leżenia (kuszetka - Ac lub Bc)
- d --> wagon przystosowany do przewozu rowerów i sprzętu sportowego
- f --> wagon z kabiną maszynisty (wagon sterowniczy)
- h --> wagon przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych
- m --> wagon o długości > 24,5 m
- s --> wagon bagażowy z korytarzem bocznym
- t --> wagon bezprzedziałowy z przejściem środkowym
- z --> pojazd wyposażony w centralne zasilanie z szyny zbiorczej
- Małe litery (indeks) stosowane obecnie na PKP - oznaczenia wewnętrzne:
- a --> wagon specjalnego przeznaczenia, salonowy
- e --> wagon z przedziałami klasy biznes (4 miejsca)
- g --> wagon z przedziałem dla matki z dzieckiem
- k --> wagon specjalnego przeznaczenia (socjalny, salonka)
- n --> wagon z zainstalowanym ogrzewaniem nawiewnym
- o --> wagon z przewodem zdalnego sterowania (np. automatycznego zamykania drzwi lub oświetlenia elektrycznego)
- u --> wagon wyposażony w urządzenia automatycznego zamykania drzwi i zdalne sterowanie oświetleniem
- x --> wagon piętrowy
- y --> wagon zdeklasowany z klasy 1 na 2
- Małe litery (indeks) stosowane indywidualnie przez spółki Przewozy Regionalne oraz PKP Intercity - rozszerzone oznaczenia wewnętrzne:
- b --> wagon przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych
- p --> wagon bezprzedziałowy z przejściem środkowym
- v --> wagon przystosowany do przewozu rowerów i sprzętu sportowego
Przykłady oznaczeń do roku 2005:
- WLABdu: wagon sypialny 1 i 2 klasy wyposażony w przewód zdalnego sterowania i urządzenia automatycznego zamykania drzwi.
- WRdmnuv: wagon restauracyjny o długości > 24,5 m wyposażony w przewód zdalnego sterowania, urządzenia automatycznego zamykania drzwi, ogrzewanie nawiewne i aparaturę audio-video.
- WRme: wagon restauracyjny o długości > 24,5 m z przedziałem menedżerskim.
- Adhimnu: bezprzedziałowy wagon 1 klasy o długości > 24,5 m przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych, wyposażony w przewód zdalnego sterowania, urządzenia automatycznego zamykania drzwi i ogrzewanie nawiewne.
- Azdu: zdeklasowany wagon wyposażony w przewód zdalnego sterowania i urządzenia automatycznego zamykania drzwi.
- Pdn: wagon pocztowy wyposażony w przewód zdalnego sterowania i ogrzewanie nawiewne.
- BDrds: wagon 2 klasy z przedziałem bagażowym przystosowanym do przewozu rowerów i sprzętu sportowego, wyposażony w przewód zdalnego sterowania.
- Bdhpumn: bezprzedziałowy wagon piętrowy 2 klasy o długości > 24,5 m wyposażony w przewód zdalnego sterowania, urządzenia automatycznego zamykania drzwi i ogrzewanie nawiewne.
- Sk: wagon specjalnego przeznaczenia - mieszkalny (przebudowany z kuszetki).
Przykłady oznaczeń po roku 2005:
- A9mnouz: wagon 1 klasy o długości > 24,5 m, 9 przedziałów, ogrzewanie nawiewne, wyposażony w przewód zdalnego sterowania i urządzenia automatycznego zamykania drzwi oraz zasilanie zbiorcze.
- B10mnou: wagon 2 klasy o długości > 24,5 m, 10 przedziałów, ogrzewanie nawiewne, wyposażony w przewód zdalnego sterowania i urządzenia automatycznego zamykania drzwi.
- Bbnopuz: wagon bezprzedziałowy 2 klasy przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych, wyposażony urządzenia automatycznego zamykania drzwi, zdalne sterowanie i zasilanie zbiorcze i ogrzewanie nawiewne.
- Bnopuv: wagon bezprzedziałowy 2 klasy przystosowany do przewozu rowerów i sprzętu sportowego, wyposażony urządzenia automatycznego zamykania drzwi, zdalne sterowanie i ogrzewanie nawiewne.
- Bmopux: bezprzedziałowy wagon piętrowy 2 klasy o długości > 24,5 m wyposażony w przewód zdalnego sterowania i urządzenia automatycznego zamykania drzwi.
- WLAB10mo: wagon sypialny klasy 1 i 2 o długości > 24,5 m, 10 przedziałów, wyposażony w przewód zdalnego sterowania.
- WRbumz: wagon restauracyjny o o długości > 24,5 m dostępny dla osób niepełnosprawnych wyposażony w drzwi zamykane automatycznie i zasilanie zbiorcze.
⏩ Historia bardziej odległa czyli czasy tak zwanej Polski Ludowej:✅ Po roku 1945 używano kodu literowego mającego swoje źródło jeszcze w dwudziestoleciu międzywojennym. Istniały wtedy zasadniczo trzy klasy wagonów pasażerskich (klasa 4 uległa zanikowi niedługo po I wojnie światowej) oraz kilka typów wagonów przeznaczenia specjalnego.
- Litery duże:
- A --> wagon osobowy 1 klasy
- B --> wagon osobowy 2 klasy
- C --> wagon osobowy 3 klasy
- D --> wagon osobowy 4 klasy (konstrukcja wagonu pozwalała na jego szybką aranżację na kryty wagon towarowy, wagon bagażowy lub bagażowo - pocztowy)
- As --> wagon służbowy
- E --> wagon elektryczny akumulatorowy systemu Wittfelda (takie oznaczenie funkcjonowało tylko w dwudziestoleciu międzywojennym)
- F --> wagon bagażowy
- G --> wagon pocztowy
- Fg --> wagon bagażowo - pocztowy
- H --> wagon do przewozu chorych
- I --> wagon restauracyjny
- L --> wagon sypialny
- M --> wagon motorowy
- N --> wagon do przewozu więźniów
- O --> wagon ogrzewczy
- Litery małe:
- a --> wagon z napędem akumulatorowym
- g --> wagon z przedziałem do przewożenia poczty
- h --> wagon wyposażony w harmonie przejściowe lub urządzenia do ich zawieszania
- i --> wagon bezprzedziałowy z przejściem pośrodku
- m --> wagon z częścią przeznaczoną na magazyn
- o --> wagon bezprzedziałowy z przejściem z boku
- s --> wagon z napędem spalinowym (oznaczenie nie weszło do użytku)
- t --> wagon pasażerski przebudowany z towarowego
- u --> wagon wyposażony w miejsca siedzące z oparciami unoszonymi po odkręceniu od ścian
- y --> wagon 3-osiowy
- x --> wagon 4-osiowy
- z --> wagon z korytarzem bocznym i zamykanymi przedziałami
✅ Pod koniec lat pięćdziesiątych XX wieku nastąpiła pierwsza poważna zmiana. Ówczesną klasę pierwszą zlikwidowano, a klasy drugą i trzecią podniesiono odpowiednio do pierwszej i drugiej bez zmiany standardu. Było to wyjście na przeciw egalitarnym oczekiwaniom ludu pracującego miast i wsi :)
- Litery duże z wyjątkiem C i M pozostały bez zmian.
- Litery małe z wyjątkiem a, s i t pozostały bez zmian.
- Litery małe o nowym znaczeniu:
- p --> wagon do przewozu bagażu celnego
- r --> wagon z wewnętrznym przejściem bocznym i częścią przedziałów niezamykanych
- xx --> wagon 6-osiowy
Przykłady oznaczeń do roku 1968:
- Ao: 2-osiowy wagon klasy 1 z przedziałami otwartymi z przejściem z boku.
- BCi: 2-osiowy, bezprzedziałowy wagon klasy 2 i 3 z przejściem pośrodku.
- Ciy: 3-osiowy, bezprzedziałowy wagon klasy 3 z przejściem pośrodku.
- Bhuxz: 4-osiowy wagon klasy 2 z korytarzem bocznym i zamykanymi przedziałami wyposażony w miejsca siedzące z oparciami do podnoszenia oraz w harmonie przejściowe.
- Bhix: 4-osiowy, bezprzedziałowy wagon klasy 2 z przejściem pośrodku wyposażony w harmonie przejściowe.
- Di: 2-osiowy, bezprzedziałowy wagon klasy 4 z przejściem pośrodku.
- Fy: 3-osiowy wagon bagażowy.
- Gm: 2-osiowy wagon pocztowy z wydzieloną częścią magazynową.
- Gmhx: 4-osiowy wagon pocztowy z wydzieloną częścią magazynową wyposażony w harmonie przejściowe.
✅ Po 1968 wprowadzono pierwszy ujednolicony system znakowania wagonów osobowych, składający się z 12 cyfr i zespołu liter. System ten okazał się w miarę stabilny i przetrwał z niewielkimi zmianami aż do roku 1985.
- Litery duże:
- A --> wagon osobowy 1 klasy
- B --> wagon osobowy 2 klasy
- AB --> wagon osobowy 1 i 2 klasy
- BJ --> wagon klasy 2 z bufetem
- BD --> wagon klasy 2 z przedziałem bagażowym
- D --> wagon bagażowy
- DP --> wagon bagażowo - pocztowy
- P --> wagon pocztowy
- I --> wagon restauracyjny
- M --> wagon do przewozu chorych
- N --> wagon do przewozu więźniów
- WLA --> wagon sypialny 1 klasy
- WLB --> wagon sypialny 2 klasy
- Z --> wagon ogrzewczy
- Litery małe:
- a --> zespół wagonów piętrowych z układem osi 2-3-3-3-2
- b --> zmodernizowany wagon barowy
- c --> wagon z miejscami do leżenia (kuszetka)
- f --> wagon wyposażony w fotele
- g --> wagon z przedziałem przystosowanym do przewozu poczty
- h --> wagon wyposażony w harmonię przejściową lub urządzenia do jej zawieszania
- i --> wagon bezprzedziałowy z przejściem pośrodku
- m --> wagon z częścią magazynową
- o --> wagon bezprzedziałowy z przejściem z bocznym wzdłuż całego wagonu
- p --> wagon piętrowy
- r --> wagon z przedziałami i częścią bezprzedziałową
- s --> wagon specjalny (służbowy, salonka)
- t --> wagon z drzwiami czołowymi > 760 mm i z korytarzem > 750 mm
- u --> wagon wyposażony w miejsca siedzące z oparciami do podnoszenia
- w --> wagon z wałkami gumowymi zamiast harmonii przejściowej
- x --> wagon 4-osiowy
- xx --> wagon 6-osiowy
- y --> wagon 3-osiowy
- z --> wagon z korytarzem bocznym i zamykanymi przedziałami
Przykłady oznaczeń do roku 1985:
- Awxz: 4-osiowy wagon klasy 1 z korytarzem bocznym i zamykanymi przedziałami wyposażony w wałki gumowe zamiast harmonii przejściowych.
- Bwixt: 4-osiowy, bezprzedziałowy wagon klasy 2 z przejściem pośrodku z drzwiami czołowymi > 760 mm i wyposażony w wałki gumowe zamiast harmonii przejściowych.
- Bhuxzt: 4-osiowy wagon klasy 2 z korytarzem bocznym i zamykanymi przedziałami wyposażony w miejsca siedzące z oparciami do podnoszenia oraz w harmonie przejściowe z drzwiami czołowymi > 760 mm.
- Bcwxz: 4-osiowy, przedziałowy wagon klasy 2 z miejscami do leżenia wyposażony w wałki gumowe zamiast harmonii przejściowych.
- Bipa: zestaw bezprzedziałowych wagonów piętrowych klasy 2 z układem osi 2-3-3-3-2.
- Pmx: 4-osiowy wagon pocztowy z częścią magazynową.
- Dhxt: 4-osiowy wagon bagażowy z drzwiami czołowymi > 760 mm wyposażony w harmonie przejściowe.
|
|
4. Wagony towarowe normalnotorowe
Do roku 2006 oznaczenia umieszczane na wagonach towarowych regulowały "Przepisy o wzajemnym użytkowaniu wagonów towarowych w komunikacji międzynarodowej" RIV (Regolamento Internazionale Veicoli). Obecnie są one zastąpione przez GCU (General Contract of Use for Wagons), czyli ogólną umowę o użytkowaniu wagonów towarowych. Przed rokiem 1990 wśród wśród oznaczeń powszechny był także skrót OPW (Obszczij Park Wagonow) określający wagon należący do parku taborowego krajów RWPG.
Na oznaczenie literowe wagonu towarowego składa się jedna duża litera i kilka małych. Wielka litera definiuje typ i przeznaczenie danego wagonu towarowego, nastomiast małe litery można dodatkowo podzielić na posiadające znaczenie międzynarodowe (litery od a do s zapisywane bezpośrednio po literze dużej) oraz posiadające znaczenie wewnętrzne (litery od t do z zapisywane po myślniku w dalszej kolejności). Małe litery określają parametry techniczne wagonu, jego właściwości oraz wyposażenie. Ich znaczenie jest zależne od wielkich liter, więc ta sama litera mała przy różnych literach dużych może oznaczać zupełnie coś innego.
Budowa nadwozia zależy od rodzaju oraz właściwości fizycznych i chemicznych ładunku. Ze względu na podatność ładunkową (czyli na sposób ładowania), ładunki dzielimy na:
- płynne (ciecze, gazy)
- bezkształtne (maziste, pyłowe)
- stałe (ziarniste, bryłowe)
- sztukowe (drobnica, dłużyca, ładunki ciężkie)
Niektóre ładunki przewożone mogą być w wagonach ogólnego przeznaczenia, inne wymagają specjalnej konstrukcji nadwozia. Ponadto nadwozie wagonu może być dodatkowo wyposażone w urządzenia do automatyzacji rozładunku, ogrzewania, chłodzenia i oczyszczania.
⏩ Oznaczenia wagonów towarowych stosowane obecnie.
- Litery duże:
- E --> wagon węglarka (otwarty budowy normalnej, z płaską podłogą, burtami i otwartym dachem do przewozu towarów sypkich i sztukowych) zasadniczo przystosowany do rozładunku na wywrotnicach obrotowych - czołowych lub bębnowych - bocznych
- 2-osiowy: długość ładunkowa ≥ 7,70 m i granica obciążenia ∈ (25 t, 30 t)
- 4-osiowy: długość ładunkowa ≥ 12 m i granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- 6- i więcej osiowy: długość ładunkowa ≥ 12 m i granica obciążenia ∈ (60 t, 75 t)
- F --> wagon węglarka (budowy specjalnej z otwartym dachem, do przewozu materiałów sypkich) przeznaczony do rozładunku samoczynnego (grawitacyjnego) nie posiadający poziomej podłogi i nie przystosowany do rozładunku na wywrotnicach czołowych i bębnowych - bocznych
- 2-osiowy: granica obciążenia ∈ (25 t, 30 t)
- 3-osiowy: granica obciążenia ∈ (25 t, 40 t)
- 4-osiowy: granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- 6- i więcej osiowy: granica obciążenia ∈ (60 t, 75 t)
- G --> wagon kryty budowy normalnej do przewozu materiałów sztukowych posiadający minimum 8 otworów wentylacyjnych
- 2-osiowy: długość ładunkowa ∈ (7 m, 12 m) i granica obciążenia ∈ (25 t, 30 t)
- 4-osiowy: długość ładunkowa ∈ (15 m, 18 m) i granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- 6- i więcej osiowy: długość ładunkowa ∈ (15 m, 18 m) i granica obciążenia ∈ (60 t, 75 t)
- H --> wagon kryty budowy specjalnej
- 2-osiowy: długość ładunkowa ∈ (7 m, 12 m) i granica obciążenia ∈ (25 t, 30 t)
- 4-osiowy: długość ładunkowa ∈ (15 m, 18 m) i granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- 6- i więcej osiowy: długość ładunkowa ∈ (15 m, 18 m) i granica obciążenia ∈ (60 t, 75 t)
- I --> wagon chłodnia (z regulowaną temperaturą, izolacją termiczną klasy IN, wymuszonym obiegiem powietrza, rusztem podłogowym i zbiornikami na lód o pojemności ≥ 3,5 m3)
- 2-osiowy: powierzchnia ładunkowa ∈ (19 m2, 22 m2) i granica obciążenia ∈ (15 t, 25 t)
- 4-osiowy: powierzchnia ładunkowa ≥ 39 m2 i granica obciążenia ∈ (30 t, 40 t)
- K --> wagon platforma dwuosiowa budowy normalnej z odchylnymi burtami i krótkimi kłonicami
- długość ładunkowa ≥ 12 m i granica obciążenia ∈ (25 t, 30 t)
- L --> wagon platforma budowy specjalnej na osiach pojedynczych
- długość ładunkowa ≥ 12 m i granica obciążenia ∈ (25 t, 30 t)
- O --> wagon mieszany węglarko - platforma budowy normalnej, 2- lub 3-osiowy z odchylnymi ścianami i z kłonicami (oznaczenie nie stosowane na PKP)
- 2-osiowy: długość ładunkowa ≥ 12 m i granica obciążenia ∈ (25 t, 30 t)
- 3-osiowy: długość ładunkowa ≥ 22 m i granica obciążenia ∈ (25 t, 40 t)
- R --> wagon platforma na wózkach (budowy normalnej i ruchomymi burtami czołowymi i kłonicami)
- długość ładunkowa ∈ (18 m, 22 m) i granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- S --> wagon platforma budowy specjalnej na wózkach
- 4-osiowy: długość ładunkowa ≥ 18 m i granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- 6- i więcej osiowy: długość ładunkowa ≥ 22 m i granica obciążenia ∈ (60 t, 75 t)
- T --> wagon z otwieranym dachem
- 2-osiowy: długość ładunkowa ∈ (9 m, 12 m) i granica obciążenia ∈ (25 t, 30 t)
- 4-osiowy: długość ładunkowa ∈ (15 m, 18 m) i granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- 6- i więcej osiowy: długość ładunkowa ∈ (15 m, 18 m) i granica obciążenia ∈ (60 t, 75 t)
- U --> wagon specjalnego przeznaczenia (nie zaliczany do rodzajów F, H, L, S lub Z)
- 2-osiowy: granica obciążenia ∈ (25 t, 30 t)
- 3-osiowy: granica obciążenia ∈ (25 t, 40 t)
- 4-osiowy: granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- 6- i więcej osiowy: granica obciążenia ∈ (60 t, 75 t)
- X --> wagon wagonów techniczno - gospodarczy (oznaczenie stosowane tylko na PKP)
- Z --> wagon cysterna (z metalowym zbiornikiem do przewozu produktów płynnych lub gazowych)
- 2-osiowy: granica obciążenia ∈ (25 t, 30 t)
- 3-osiowy: granica obciążenia ∈ (25 t, 40 t)
- 4-osiowy: granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- 6- i więcej osiowy: granica obciążenia ∈ (60 t, 75 t)
- Litery małe mające ogólne znaczenie dla wagonów wszystkich typów z wyjątkiem wagonów przegubowych i wieloczłonowych:
- q --> wagon wyposażony w przewód ogrzewania elektrycznego dla wszystkich rodzajów napięć
- qq --> wagon wyposażony w przewód ogrzewania elektrycznego dla wszystkich rodzajów napięć i własne urządzenia grzewcze
- s --> wagon o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h
- ss --> wagon o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 120 km/h
- Litery małe oznaczające sposób wjazdu wagonów do Wielkiej Brytanii:
- f --> wagon posiadający zezwolenie na wjazd do Wielkiej Brytanii zarówno przez tunel jak i promem kolejowym
- ff --> wagon posiadający zezwolenie na wjazd do Wielkiej Brytanii wyłącznie przez tunel
- fff --> wagon posiadający zezwolenie na wjazd do Wielkiej Brytanii wyłącznie promem kolejowym
- Litery małe stosowane wewnętrznie na PKP:
- t --> wagon rodzaju E, G, H lub X przystosowany do przewozów wojskowych (specjalnych)
- u --> wagon kryty: służbowy, prywatny lub o ograniczonej sprawności technicznej
- v --> węglarka specjalnej budowy: służbowa lub prywatna
- w --> węglarka normalnej budowy: służbowa, prywatna lub handlowa z otworami wyczystkowymi
- x --> wagon wyposażony w kompozytowe wstawki hamulcowe typu K
- xx --> wagon wyposażony w kompozytowe wstawki hamulcowe typu LL
- y --> wagon specjalny: służbowy lub prywatny
- z --> wagon platforma: służbowa lub prywatna
- Litery małe o znaczeniu międzynarodowym - tabelka nie tyle skomplikowana co długa:
litera |
typ wagonu |
rodzaj wagonu |
a |
E, F, G, H, I, T, U, Z |
wagon 4-osiowy |
L |
wagon przegubowy |
O |
wagon 3-osiowy |
S |
wagony 6-osiowy |
aa |
E, F, G, H, T, U, Z |
wagon 6- i więcej osiowy |
L |
wagon wieloczłonowy |
S |
wagon 8- i więcej osiowy |
aaa |
S |
wagon 4-osiowy (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
b |
F |
wagon na pojedynczych osiach o pojemności > 45 m3 |
G |
wagon 2-osiowy o długości ładunkowej ≥ 12 m i pojemności ≥ 70 m3 |
H |
długość ładunkowa: dla wagonów 2-osiowych od 12 do 14 m, dla 4- i więcej osiowych od 18 do 22 m |
I |
wagon 2-osiowy o powierzchni ładunkowej od 22 do 27 m2 |
K |
wagon posiadający długie kłonice |
L, S |
wagon do przewozu średnich kontenerów |
R |
długość ładunkowa ≥ 22 m |
Z |
wagon do przewozu produktów przerobu ropy naftowej (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
bb |
G |
wagon 4-osiowy o długość ładunkowej ≥ 18 m |
H |
długość ładunkowa: dla 2-osiowych ≥ 14 m, dla 4- i więcej osiowych ≥ 22 m |
I |
wagon 2-osiowy o bardzo dużej powierzchni ładunkowej ≥ 27 m2 |
c |
E |
wagon wyposażony w klapy rozładunkowe w podłodze |
F |
rozładunek samoczynny (grawitacyjny), dozowany, jedno- lub dwustronny, zsypy umieszczone wysoko |
H |
wagon z drzwiami w ścianach czołowych |
I |
wagon wyposażony w haki do przewozu mięsa |
L, S |
wagon z ławami pokrętnymi |
T |
wagon z drzwiami w ścianach czołowych |
U, Z |
rozładunek pod ciśnieniem |
cc |
F |
rozładunek samoczynny (grawitacyjny), dozowany, jedno- lub dwustronny, zsypy umieszczone nisko |
H |
wagon z drzwiami w ścianach czołowych oraz wyposażony w urządzenia do przewozu samochodów |
d |
H |
wagon z otwieraną podłogą (klapy) |
I |
wagon przystosowany do przewozu ryb |
L, S |
wagon jednopoziomowy przystosowany do przewozu samochodów |
T, U |
rozładunek samoczynny (grawitacyjny), dozowany, jedno- lub dwustronny, zsypy umieszczone wysoko |
dd |
H |
wagon z przechylnym nadwoziem (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
T, U |
rozładunek samoczynny (grawitacyjny), dozowany, jedno- lub dwustronny, zsypy umieszczone nisko |
e |
F |
wagon wieloczłonowy trójelementowy |
H |
wagon posiada dwie podłogi lub dwa elementy (człony) |
I |
wagon z chłodzeniem wentylacją elektryczną |
L, S |
wagon dwupoziomowy przystosowany do przewozu samochodów |
R |
wagon z odchylanymi ścianami bocznymi |
T |
wysokość otworu drzwiowego > 1,90 m |
Z |
wagon wyposażony w urządzenia grzewcze |
ee |
F |
wagon wieloczłonowy cztero- lub więcej elementowy |
H |
wagon posiada trzy lub więcej podłóg / elementów (członów) |
g |
G, H, T, U |
wagon przystosowany do przewozu zboża |
I |
wagon z agregatem chłodniczym |
K, L, R |
wagon do przewozu kontenerów |
S |
wagon do przewozu kontenerów o długości poniżej 60 ft (stóp angielskich) |
Z |
wagon do przewozu gazów pod ciśnieniem |
gg |
H |
wagon do przewozu cementu (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
I |
wagon z gazem płynnym jako czynnikiem chłodzącym |
S |
wagon do przewozu kontenerów o długości powyżej 60 ft (stóp angielskich) |
h |
G, H |
wagon do przewozu świeżych warzyw |
I |
wagon ze wzmocnioną izolacją termiczną klasy IR |
L, R, S, T |
wagon do przewozu blach w zwojach załadowanych w pozycji leżącej |
hh |
H |
wagon do przewozu nawozów mineralnych (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
L, R, S, T |
wagon do przewozu blach w zwojach załadowanych w pozycji stojącej |
i |
H |
wagon z ruchomym zadaszeniem i stałymi ścianami czołowymi |
I |
wagon z chłodzeniem zapewnianym przez agregat chłodniczy z technicznego wagonu towarzyszącego |
K, L, R, S |
wagon z plandeką |
T |
wagon z możliwością otwierania ścian bocznych |
U |
wagon do przewozu ładunków przekraczających skrajnię |
Z |
wagon ze zbiornikiem niemetalowym |
ii |
H |
wagon ze wzmocnionymi otwieranymi lub przesuwnymi ścianami (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1435 mm) |
I |
oddzielny wagon techniczny z agregatem chłodniczym |
L, S |
wagon ze wzmocnioną odejmowaną pokrywą metalową (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1435 mm) i stałymi ścianami czołowymi |
j |
K, L, R, S, T, Z |
wagon z urządzeniami amortyzującymi uderzenia |
k |
I |
granica obciążenia: dla wagonów 2-osiowych < 15 t, dla 4-osiowych < 30 t |
K, L |
granica obciążenia < 20 t |
O |
granica obciążenia: dla wagonów 2-osiowych < 20 t, dla 3-osiowych < 30 t |
R |
granica obciążenia < 40 t |
S |
granica obciążenia: dla wagonów 4-osiowych < 40 t, dla 6- i więcej osiowych < 50 t |
E, F, G, H, T, U, Z |
granica obciążenia: dla wagonów 2-osiowych < 20 t, dla 4-osiowych < 40 t, dla 6- i więcej osiowych < 50 t |
kk |
K, L |
granica obciążenia ∈ (20 t, 25 t) |
O |
granica obciążenia: dla wagonów 2-osiowych ∈ (20 t, 25 t), dla 3-osiowych ∈ (30 t, 40 t) |
R |
granica obciążenia ∈ (40 t, 50 t) |
S |
granica obciążenia: dla wagonów 4-osiowych ∈ (40 t, 50 t), dla 6- i więcej osiowych ∈ (50 t, 60 t) |
E, F, G, H, T, U, Z |
granica obciążenia: dla wagonów 2-osiowych ∈ (20 t, 25 t), dla 4-osiowych ∈ (40 t, 50 t), dla 6- i więcej osiowych ∈ (50 t, 60 t) |
l |
E |
wagon nieprzystosowany do wyładunku na wywrotnicy bębnowej bocznej |
F, T, U |
wagon z wysokimi zsypami i z całkowitym samoczynnym (grawitacyjnym) rozładunkiem dwustronnym |
G |
wagon posiadający mniej niż 8 otworów wentylacyjnych |
H |
wagon z ruchomymi ścianami działowymi |
I |
wagon izotermiczny bez pojemników na lód |
K, L, O, R, S |
wagon bez kłonic |
ll |
F, T, U |
wagon z niskimi zsypami i z całkowitym samoczynnym (grawitacyjnym) rozładunkiem dwustronnym |
G |
wagon z powiększonymi drzwiami (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
H |
wagon z ruchomymi ścianami działowymi i urządzeniami ryglującymi |
m |
E |
długość ładunkowa: dla wagonów 2-osiowych < 7,7 m, dla 4- i więcej osiowych < 12 m |
G, H, T |
długość ładunkowa: dla wagonów 2-osiowych < 9 m, dla 4- i więcej osiowych < 15 m |
I |
powierzchnia ładunkowa: dla wagonów 2-osiowych < 19 m2, dla 4-osiowych < 39 m2 |
K, O |
długość ładunkowa ∈ (9 m, 12 m) |
L |
długość ładunkowa: wagony 2-osiowe ∈ (9 m, 12 m), 3- i więcej osiowe ∈ (18 m, 22 m) |
R |
długość ładunkowa ładunkowa ∈ (15 m, 18 m) |
S |
długość ładunkowa: wagony 4-osiowe ∈ (15 m, 18 m), 6- i więcej osiowe ∈ (18 m, 22 m) |
U |
wagon 2-elementowy o długości ładunkowej ≥ 27 m |
mm |
H |
długość ładunkowa dla wagonów 4- i więcej osiowych > 18 m (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
I |
powierzchnia podłogi dla wagonów 4-osiowych > 39 m2 (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
K, L, O |
długość ładunkowa < 9 m |
R |
długość ładunkowa < 15 m |
S |
długość ładunkowa: wagony 4-osiowe < 15 m, 6- i więcej osiowe < 18 m |
U |
wagon 2-elementowy o długości ładunkowej < 22 m |
mmm |
S |
długość ładunkowa dla wagonów 4-osiowych z podłogą metalową ≥ 22 m (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
n |
E, F, G, T, Z |
granica obciążenia: dla wagonów 2-osiowych > 30 t, dla 4-osiowych > 60 t, dla 6- i więcej osiowych > 75 t |
H |
granica obciążenia: dla wagonów 2-osiowych > 28 t, dla 4-osiowych > 60 t, dla 6- i więcej osiowych > 75 t |
I |
granica obciążenia: dla wagonów 2-osiowych > 25 t, dla 4-osiowych > 40 t |
K, L, O |
granica obciążenia > 30 t |
R |
granica obciążenia > 60 t |
S |
granica obciążenia: dla wagonów 4-osiowych > 60 t, dla 6- i więcej osiowych > 75 t |
o |
E |
wagon nieprzystosowany do wyładunku na wywrotnicy czołowej |
F, T, U |
rozładunek samoczynny (grawitacyjny) całkowity pomiędzy szyny, zsypy umieszczone wysoko |
G, H |
długość ładunkowa dla wagonu 2-osiowego < 12 m przy pojemności > 70 m3 |
I |
wagon ze zbiornikami na lód (wodny i suchy) o pojemności < 3,5 m3 |
K |
wagon ze ścianami stałymi |
L, S, Z |
wagon przegubowy lub wieloczłonowy 3-elementowy |
R |
wagon ze stałymi ścianami czołowymi o wysokości < 2 m |
oo |
F, T, U |
rozładunek samoczynny (grawitacyjny) całkowity pomiędzy szyny, zsypy umieszczone nisko |
L, S, Z |
wagon przegubowy lub wieloczłonowy 4- lub więcej elementowy |
R |
wagon ze stałymi ścianami czołowymi o wysokości ≥ 2 m |
p |
E, G, H, Z |
wagon z pomostem hamulcowym (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
F, T, U |
rozładunek samoczynny (grawitacyjny) dozowany pomiędzy szyny, zsypy umieszczone wysoko |
I |
wagon bez rusztu podłogowego |
K, L, S |
wagon bez burt |
R |
wagon bez ścian czołowych |
pp |
F, T, U |
rozładunek samoczynny (grawitacyjny) dozowany pomiędzy szyny, zsypy umieszczone nisko |
K, R |
wagon z burtami odejmowanymi |
ppp |
F |
wagon z pomostem hamulcowym (wyłącznie dla wagonów na tor o szerokości 1520 mm) |
r |
L |
wagon 2-elementowy o długości ładunkowej > 27 m |
F, H, I, S, U, Z |
wagon przegubowy |
rr |
F, H, I, S, U, Z |
wagon wieloczłonowy |
Przykłady:
- Eals-w: wagon węglarka 4-osiowa budowy normalnej z otworami wyczystkowymi, nieprzystosowana do wyładunku na wywrotnicy bębnowej bocznej, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Eaaos: wagon węglarka 6-osiowa budowy normalnej, nieprzystosowana do wyładunku na wywrotnicy czołowej, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Eacs: wagon węglarka 4-osiowa budowy normalnej wyposażona w klapy rozładunkowe w podłodze, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Eamnos: wagon węglarka 4-osiowa budowy normalnej o długości ładunkowej < 15 m i granicy obciążenia > 60 t, nieprzystosowana do wyładunku na wywrotnicy czołowej, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Eap: wagon węglarka 4-osiowa budowy normalnej, szerokotorowa (1520 mm), z pomostem hamulcowym
- Facc: wagon węglarka 4-osiowa budowy specjalnej (wagon do przewozu tłucznia) z rozładunkiem samoczynnym (grawitacyjnym), dozowanym, jedno- lub dwustronny, zsypy umieszczone nisko.
- Falns: wagon węglarka 4-osiowa budowy specjalnej, z wysokimi zsypami i z całkowitym samoczynnym (grawitacyjnym) rozładunkiem dwustronnym, z granicą obciążenia > 60 t, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Fll: wagon węglarka 2-osiowa budowy specjalnej (wagon do przewozu tłucznia) z niskimi zsypami i z całkowitym samoczynnym (grawitacyjnym) rozładunkiem dwustronnym.
- Gags: wagon kryty 4-osiowy budowy normalnej, przystosowany do przewozu zboża, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Gbs-x: wagon kryty 2-osiowy budowy normalnej, o długości ładunkowej > 12 m i o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h, wyposażony w kompozytowe wstawki hamulcowe typu K.
- Hbbillns-t: wagon kryty 2-osiowy budowy specjalnej, o długości ładunkowej > 14 m, z ruchomym zadaszeniem i stałymi ścianami czołowymi, z ruchomymi ścianami działowymi i urządzeniami ryglującymi, z granicą obciążenia > 28 t, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h, przystosowany do przewozów wojskowych.
- Hbikkls: wagon kryty 2-osiowy budowy specjalnej, o długości ładunkowej od 12 do 14 m, z ruchomym zadaszeniem i stałymi ścianami czołowymi, z granicą obciążenia od 20 do 25 t, z ruchomymi ścianami działowymi, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Habbiinss: wagon kryty 4-osiowy budowy specjalnej, o długości ładunkowej > 22 m, ze wzmocnionymi otwieranymi lub przesuwnymi ścianami, z granicą obciążenia > 60 t, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 120 km/h.
- Haahhin: wagon kryty 6-osiowy budowy specjalnej, szerokotorowy (1520 mm), do przewozu nawozów mineralnych, z możliwością otwierania ścian bocznych i z granicą obciążenia > 75 t.
- Ibdos: wagon chłodnia 2-osiowa o powierzchni ładunkowej od 22 do 27 m2, przystosowana do przewozu ryb, wyposażona w zbiorniki na lód o pojemności do 3,5 m3, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Iaghmmn: wagon chłodnia 4-osiowa, szerokotorowa (1520 mm), wyposażona w agregat chłodniczy i wzmocnioną izolacją termiczną IR, o powierzchni podłogi > 39 mm2 i z granicą obciążenia > 40 t.
- Kbkk-x: wagon platforma 2-osiowa budowy normalnej z burtami, posiadający długie kłonice, z granicą obciążenia od 20 do 25 t, wyposażony w kompozytowe wstawki hamulcowe typu K.
- Kgns: wagon platforma 2-osiowa budowy normalnej z burtami, przystosowana do przewozu kontenerów, z granicą obciążenia > 30 t, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Rgmnss: wagon platforma 4-osiowa do przewozu kontenerów, o długości ładunkowej od 15 do 18 m, z granicą obciążenia > 60 t, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 120 km/h.
- Roos: wagon platforma 4-osiowa ze stałymi ścianami czołowymi o wysokości ≥ 2 m i z kłonicami, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Sggrss: wagon platforma przegubowa 6-osiowa do przewozu kontenerów o długości powyżej 60 ft, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 120 km/h.
- Shimmns: wagon 4-osiowy kryty z plandeką do przewozu blach w zwojach ładowanych w pozycji leżącej, o długości ładunkowej < 15 m, z granicą obciążenia > 60 t, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Saimms: wagon platforma 6-osiowa specjalna, z ruchomym przykryciem, z teleskopowymi ścianami, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Tads: wagon z otwieranym dachem 4-osiowy, z rozładunkiem samoczynnym (grawitacyjnym), dozowanym, jedno- lub dwustronnym, zsypy umieszczone wysoko, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Tanoos: wagon z otwieranym dachem 4-osiowy, z granicą obciążenia > 60 t, z rozładunkiem samoczynnym (grawitacyjnym) całkowitym pomiędzy szyny, zsypy umieszczone nisko, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Uas: wagon 4-osiowy specjalnego przeznaczenia o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Uaais: wagon 8-osiowy specjalnego przeznaczenia przystosowany do przewozów ładunków z przekroczoną skrajnią, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Zacens: wagon cysterna 4-osiowa do transportu produktów wymagających ogrzewania (parafina, olej napędowy, benzen), do rozładunku pod ciśnieniem, z granicą obciążenia > 40, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
- Zaeqss: wagon cysterna 4-osiowa z urządzeniem grzewczym, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 120 km/h.
- Zagks: wagon cysterna 4-osiowa do przewozu gazu skroplonego, z granicą obciążenia < 40 t, o dopuszczalnej prędkości maksymalnej 100 km/h.
⏩ Historia bardziej odległa czyli czasy tak zwanej Polski Ludowej. Do roku 1968 stosowano w naszym socjalistycznym kraju własny system oznakowania wagonów towarowych. Składał się on z litery dużej definiującej typ wagonu, liter małych (od 1 do 3) określających szczegóły techniczne w ramach danego typu oraz liczby - maksymalnie trzycyfrowej.
- Duże litery:
- K --> wagon kryty
- W --> wagon węglarka ze ścianami o wysokości > 50 cm
- P --> wagon platforma - bez ścian lub ze ścianami o wysokości ≤ 50 cm
- R --> wagon cysterna ze zbiornikami lub naczyniami kamionkowymi
- S --> wagon wyposażony w specjalne urządzenia
Podwojona duża litera oznaczała wagon 4-osiowy, potrojona oznaczała wagon 6- i więcej osiowy.
- Małe litery odnoszące się do wagonów typu K:
- d --> granica obciążenia < 20 ton
- dd --> granica obciążenia ∈ (20 t, 30 t)
- e --> wagon zaopatrzony w stałe przesuwne zasuwy zbożowe
- h --> wagon wyposażony w budkę hamulcową lub pomost hamulcowy
- n --> znaczenie zależne od typu:
- na wagonach typu Kd i Kdd oznacza szerokość wewnętrzną < 2,65 m
- na wagonach typu Kds i Kp oznacza szerokość i wysokość otworu drzwiowego < 2 m
- o --> drzwi w ścianach czołowych
- p --> powierzchnia ładunkowa ≥ 34m2
- s --> na wagonach typu Kd oznacza powierzchnię ładunkową podłogi ≥ 20 m2
- t --> znaczenie zależne od typu:
- na wagonach serii Kp i Ks oznacza szerokość i wysokość otworu drzwiowego = 2 m
- pozostałe typy - szerokość wewnętrzna ≥ 2,65 m, wysokość otworu drzwiowego = 2 m, otwory okienne znormalizowane
- u --> granica obciążenia ∈ (30 t, 40 t)
- w --> granica obciążenia ∈ (40 t, 50 t)
- y --> granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- z --> granica obciążenia > 60 t
- Małe litery odnoszące się do wagonów typu W:
- a --> wagon wyposażony w urządzenie do samoczynnego wyładunku
- d --> granica obciążenia < 20 ton
- dd --> granica obciążenia ∈ (20 t, 30 t)
- h --> wagon wyposażony w budkę hamulcową lub pomost hamulcowy
- n --> wszystkie ściany nieruchome
- o --> wagon ze ścianami czołowymi zdejmowalnymi lub wagon z jedną ścianą zdejmowalną i budką hamulcową
- s --> wagon z blaszanymi pojemnikami
- t --> wagon ze wszystkimi ścianami zdejmowalnymi
- u --> granica obciążenia ∈ (30 t, 40 t)
- w --> granica obciążenia ∈ (40 t, 50 t)
- y --> granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- z --> granica obciążenia > 60 t
- Małe litery odnoszące się do wagonów typu R:
- c --> wagon przeznaczony do przewozu cementu luzem
- h --> wagon wyposażony w budkę hamulcową lub pomost hamulcowy
- k --> zbiorniki podzielone na komory stałe
- m --> zbiorniki do przewozu mleka
- n --> wagon ze specjalnymi naczyniami kamionkowymi do przewozu substancji żrących
- s --> wagon do przewozu sadzy
- Małe litery odnoszące się do wagonów typu S:
- b --> wagon przystosowany do przewozu bydła
- c --> wagon przeznaczony do przewozu cementu luzem
- d --> wagon specjalnie dostosowany do przewozu węgla drzewnego z otworami do ładowania w ścianach bocznych i w dachu
- h --> wagon wyposażony w budkę hamulcową lub pomost hamulcowy
- l --> wagon chłodnia do przewozu produktów łatwo psujących się - wyposażony w zbiorniki do lodu lub mechaniczne urządzenia do ochładzania / wentylacji
- n --> wagon z dwiema podłogami, przewiewny, przystosowany do przewozu nierogacizny
- o --> wagon przystosowany do przewozu owoców
- p --> wagon specjalnie przystosowany do przewozu piwa
- r --> wagon posiadający specjalne urządzenia do przewozu ryb - półki lub kosze do przewozu ryb świeżych
- s --> na wagonach serii Sn oznacza powierzchnię jednej podłogi ≥ 20 m2
- u --> wagon wyposażony w urządzenie do mechanicznego ochładzania
- w --> wagon przystosowany do przewozu wapna z dachami dwuchylnymi (wagony wapniarki)
- Małe litery odnoszące się do wagonów typu Sl i Slr:
- b --> wagon posiadający baseny do przewozu żywych ryb
- m --> wagon posiadający konstrukcje do zawieszenia mięsa (haki)
- Małe litery odnoszące się do wagonów typu Sw:
- d --> granica obciążenia < 20 ton
- dd --> granica obciążenia ∈ (20 t, 30 t)
- Małe litery odnoszące się do wagonów typu P:
- d --> granica obciążenia < 20 ton
- dd --> granica obciążenia ∈ (20 t, 30 t)
- g --> wagon z zagłębioną podłogą do przewozu wysokich przedmiotów i ładunków wyjątkowo ciężkich
- h --> wagon wyposażony w budkę hamulcową lub pomost hamulcowy
- k --> wagon wyposażony w kłonice lub gniazda do prowizorycznych kłonic drewnianych
- ł --> wagon zaopatrzony w ławy pokrętne do przewozu długiego drzewa
- s --> wagon z krótkimi kłonicami żelaznymi i drewnianymi progami przeznaczony przede wszystkim do przewozu szyn i rur
- u --> granica obciążenia ∈ (30 t, 40 t)
- w --> granica obciążenia ∈ (40 t, 50 t)
- y --> granica obciążenia ∈ (50 t, 60 t)
- z --> granica obciążenia > 60 t
Dodatkowo w oznaczeniach wagonów platform (typ P) oraz sporadycznie także w przypadku wagonów innych grup pojawiało się oznaczenie liczbowe, składające się maksymalnie z trzech cyfr.
- Pierwsza cyfra oznacza długość podłogi:
- 1 --> długość ładunkowa ≤ 7 m
- 2 --> długość ładunkowa ∈ (7 m, 10 m)
- 3 --> długość ładunkowa ∈ (10 m, 13 m)
- 4 --> długość ładunkowa ∈ (13 m, 15 m)
- 5 --> długość ładunkowa > 15 m
- Druga cyfra oznacza rodzaj ścian wagonu:
- 0 --> wagon bez ścian
- 1 --> ściany szczytowe i boczne odchylne lub wyjmowane, względnie 3 ściany odchylne lub wyjmowane z jedną stałą ścianą szczytową z budką lub pomostem hamulcowym
- 2 --> ściany szczytowe odchylne lub wyjmowane, z jedną ścianą szczytową odchylną lub wyjmowaną, a drugą nieruchomą z budką lub pomostem hamulcowym
- 3 --> ściany boczne odchylne lub wyjmowane a szczytowe nieruchome (stałe)
- 4 --> ściany szczytowe i boczne nieruchome (stałe)
- Trzecia cyfra oznacza szerokość podłogi wagonu - dotyczy to tylko wagonów czteroosiowych typu PP i sześcioosiowych typu PPP:
- 1 --> szerokość podłogi ≤ 2,8 m
- 2 --> szerokość podłogi ∈ (2,8 m, 3,0 m)
- 3 --> szerokość podłogi > 3,0 m
Przykłady:
- Kddet: wagon kryty o ładowności ∈ (30 t, 40 t) zaopatrzony w przesuwne zasuwy zbożowe, szerokość wewnętrzna ≥ 2,65 m.
- Kdsth: wagon kryty o ładowności < 20 ton, powierzchni ładunkowej ≥ 20 m2 i z budką hamulcową.
- Kpt: uniwersalny wagon kryty z drzwiami o szerokości i wysokości = 2 m.
- KKwo5: 4-osiowy wagon kryty o ładowności ∈ (40 t, 50 t), z długością ładunkową > 15 m i z drzwiami w ścianach czołowych.
- Pdk31: 2-osiowy wagon platforma o obciążeniu < 20 t, o długość ładunkowej ∈ (10 m, 13 m) oraz ścianach szczytowych i bocznych odchylnych lub wyjmowanych.
- PPwg402: 4-osiowy wagon platforma z zagłębioną podłogą bez ścian szczytowych o obciążeniu ∈ (40 t, 50 t), o długości ładunkowej ∈ (13 m, 15 m) i szerokości podłogi ∈ (2,8 m, 3,0 m).
- Rnh: wagon z naczyniami kamionkowymi do przewozu kwasu solnego i z pomostem hamulcowym.
- RRch: 4-osiowy wagon do przewozu cementu luzem i z pomostem hamulcowym.
- Sh: wagon do przewozu pyłu węglowego.
- Slms: wagon chłodnia z wyposażeniem specjalnym (haki) do transportu mięsa.
- Slr: wagon chłodnia do transportu ryb.
- Sn: wagon ze ścianami ażurowymi do przewozu zwierząt.
- So: wagon do przewozu owoców.
- Sddw: wagon wapniarka ładowności ∈ (20 t, 30 t).
- Wddah: wagon szutrówka o ładowności ∈ (20 t, 30 t), samowyładowczy z pomostem hamulcowym.
- Wddoh: wagon węglarka o ładowności ∈ (20 t, 30 t) z demontowanymi ścianami czołowymi i z pomostem hamulcowym.
- Wua: wagon towarowy samowyładowczy o ładowności ∈ (30 t, 40 t).
- WWy: 4-osiowy wagon węglarka o obciążeniu ∈ (50 t, 60 t).
- WWyah: 4-osiowy wagon węglarka talbot o obciążeniu ∈ (50 t, 60 t), samowyładowczy z pomostem hamulcowym.
|
|
|
|
1. Lokomotywy parowe i spalinowe oraz wagony motorowe wąskotorowe
Litera pierwsza - duża - oznacza rodzaj lokomotywy. Takie litery są zasadniczo cztery:
- P --> parowóz z tendrem doczepnym
- T --> parowóz tendrzak
- L --> spalinowóz
- M --> wagon motorowy
Gdyby w Polsce w publicznym ruchu naziemnym funkcjonowały elektrowozy wąskotorowe (a nie występują) to zapewne ich oznaczeniem byłaby litera E.
Litera druga - mała - oznacza układ osi napędnych (czyli wiązanych):
- y --> 3 osie
- x --> 4 osie
- w --> 5 osi
- z --> 6 osi
- jeżeli lokomotywa posiada tylko dwie osie napędne to po literze P, T lub L nie stosuje się żadnej litery
Parowozy: litera trzecia (w przypadku maszyn dwuosiowych druga) - mała - oznacza układ osi tocznych o ile parowóz je posiada:
- a --> oś toczna z przodu
- b --> oś toczna z tyłu
- n --> osie toczne z przodu i z tyłu
- u --> parowóz z powojennych dostaw UNRAA (litera zamiast liczby określającej moc parowozu - ale o tym poniżej)
Spalinowozy: litera trzecia - mała (ale w przypadku lokomotyw dwuosiowych druga a dla wagonów motorowych czwarta) oznacza rodzaj silnika:
- a --> silnik elektryczny akumulatorowy
- c --> silnik spalinowy o zapłonie iskrowym
- d --> silnik spalinowy o zapłonie samoczynnym (silnik wysokoprężny)
Wagony motorowe: litera druga - duża - oznacza klasę wagonu:
- A --> wagon klasy 1
- B --> wagon klasy 2
- AB --> wagon klasy 1 i 2
Ponadto w przypadku spalinowozów i wagonów motorowych pojawia się jeszcze cyfra oznaczająca rodzaj przekładni:
- 1 --> przekładnia mechaniczna (czyli skrzynia biegów)
- 2 --> przekładnia hydrauliczna
- 3 --> przekładnia hydromechaniczna
- 4 --> przekładnia elektryczna
Moc lokomotywy (dotyczy to parowozów i spalinowozów) oznacza się następującym symbolem liczbowym:
Symbol |
Moc lokomotywy w KM |
1 |
≤ 60 KM |
2 |
od 61 do 80 KM |
3 |
od 81 do 100 KM |
4 |
od 101 do 120 KM |
5 |
od 121 do 150 KM |
6 |
od 151 do 180 KM |
7 |
od 181 do 220 KM |
8 |
od 221 do 300 KM |
9 |
> 300 KM |
W przypadku parowozów pochodzenia polskiego w miejsce liczby określającej moc umieszczone są dwie ostatnie cyfry roku zatwierdzenia dokumentacji.
Po oznaczeniach literowych i liczbowych odnośnie typu i mocy lokomotywy w numerze inwentarzowym pojawia się kolejna liczba. Informuje ona o szerokości toru na jaki został zbudowany konkretny egzemplarz lokomotywy. Jest on różny dla parowozów, spalinowozów, wagonów motorowych a nawet - co istotne - kotłów parowozowych.
✅ Parowozy:
Szerokość toru |
Numery z zakresu |
600 mm |
od 0001 do 1000 |
750 mm |
od 1001 do 2000 |
785 mm |
od 2001 do 2800 |
800 mm |
od 2801 do 3000 |
1000 mm |
od 3001 do 4000 |
✅ Kotły parowozowe:
Szerokość toru |
Numery z zakresu |
600 mm |
od 001 do 150 |
750 mm |
od 151 do 450 |
785 mm |
od 451 do 550 |
800 mm |
od 551 do 565 |
1000 mm |
od 566 do 700 |
✅ Spalinowozy:
Szerokość toru |
Numery z zakresu |
600 mm |
od 001 do 100 |
750 mm |
od 101 do 300 |
785 mm |
od 301 do 380 |
800 mm |
od 381 do 400 |
1000 mm |
od 401 do 500 |
✅ Wagony motorowe:
Szerokość toru |
Numery z zakresu |
600 mm |
od 001 do 100 |
750 mm |
od 101 do 280 |
785 mm |
od 281 do 300 |
800 mm |
od 401 do 410 |
1000 mm |
od 301 do 400 |
Na koniec tendry wąskotorowe.
Dwie pierwsze litery (duża + mała) oznaczają konstrukcję:
- Pt --> tender połączony z parowozem
- Zt --> tender oddzielny
Pierwsza liczba (zaokrąglona do całkowitej) oznacza pojemność skrzyni wodnej w m3. Ta część oznaczenia - wbrew przepisom - nie zawsze była stosowana.
Trzecia litera - mała - oznacza ilość osi:
- jeżeli tender posiada tylko dwie osie, to po literach Pt lub Zt nie stosuje się żadnej litery
- y --> 3 osie
- x --> 4 osie
Druga liczba - dla tendrów pochodzenia polskiego umieszczano dwie ostatnie cyfry roku zatwierdzenia konstrukcji.
Po zdefiniowanych powyżej oznaczeniach literowych i liczbowych odnośnie typu i konstrukcji tendra w numerze inwentarzowym pojawia się jeszcze jedna liczba. Informuje ona o szerokości toru na jaki jest zbudowany konkretny egzemplarz.
✅ Tendry:
Szerokość toru |
Numery z zakresu |
600 mm |
od 5001 do 5200 |
750 mm |
od 5201 do 5370 |
785 mm |
od 5371 do 5400 |
800 mm |
od 5401 do 5430 |
1000 mm |
od 5431 do 5500 |
Przykłady:
- Tx 26 - 427: parowóz tendrzak o układzie osi 0-4-0 /OOOO - cztery osie wiązane/, produkcji polskiej, konstrukcja zatwierdzona w roku 1926, numer kolejny w serii - 427, zbudowany na tor o szerokości 600 mm. Status parowozu - eksponat muzealny - Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce.
- Txb 5 - 1431: parowóz tendrzak o układzie osi 0-4-0 /OOOO - cztery osie wiązane + oś toczna z tyłu/, produkcji niemieckiej (Krauss - Maffei), o mocy ∈ (121 KM, 150 KM), zbudowany na tor o szerokości 750 mm. Status parowozu - eksponat - Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie.
- Px 48 - 1756: parowóz z tendrem doczepnym, o układzie osi 0-4-0 /OOOO - cztery osie wiązane/, produkcji polskiej, konstrukcja zatwierdzona w roku 1948, numer kolejny w serii - 1740, zbudowany na tor o szerokości 750 mm. Status parowozu - czynny - Średzka Kolej Powiatowa.
- T 49 - 115: parowóz mogący jeździć z 2-osiowym tendrem doczepnym, o układzie osi 0-2-0 /OO - dwie osie wiązane/, produkcji polskiej, konstrukcja zatwierdzona w roku 1949, numer kolejny w serii - 115, zbudowany na tor o szerokości 600 mm. Nazwa typu producenta - Ryś. Status parowozu - sprzedany do Niemiec - czynny - Dampf Kleinbahn Mühlenstroth, Gütersloh.
- Tyn 6 - 3636: tendrzak o układzie osi 1-3-1 /oOOOo - trzy osie wiązane + oś toczna z przodu i z tyłu/, produkcji niemieckiej (Vulcan), o mocy ∈ (151 KM, 180 KM), numer kolejny w serii - 3636, zbudowany na tor o szerokości 1000 mm. Status parowozu - eksponat - Stała Wystawa Pomorskich Kolei Wąskotorowych w Gryficach.
- Ty 1139: parowóz o układzie osi 0-3-0 /OO - trzy osie wiązane/, produkcji polskiej, konstrukcja zatwierdzona w latach 1947 - 1948 (ale nie ma tej informacji w typie parowozu ponieważ maszyny te nigdy nie były ekspolatowane przez PKP), numer kolejny w serii - 1139, zbudowany na tor o szerokości 750 mm. Nazwa typu producenta - Las. Status parowozu - eksponat - Krośnicka Kolejka Parkowa.
- Tx 1112: parowóz mogący jeździć z 2-osiowym tendrem doczepnym, o układzie osi 0-4-0 /OOOO - cztery osie wiązane/, produkcji niemieckiej (Borsig), numer kolejny w serii - 1112, zbudowany na tor o szerokości 600 mm (a nie 750 mm jak można by wnioskowć po numerze kolejnym). Nazwa typu producenta - HF (Heeresfeldbehnen). Status parowozu - eksponat - Kolej leśna Puszczy Białowieskiej w Hajnówce.
- Tw 53 - 2560: parowóz tendrzak o układzie osi 0-5-0 /OOOOO - pięć osi wiązanych/, produkcji polskiej, konstrukcja zatwierdzona w roku 1953, numer kolejny w serii - 2560, zbudowany na tor o szerokości 785 mm - czyli pochodzący z Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. Status parowozu - eksponat muzealny - Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce.
- Kp 4 - 1257: parowóz z 3-osiowym tendrem doczepnym, o układzie osi 0-4-0 /OOOO - cztery osie wiązane/, produkcji polskiej na zlecenie ZSRS, zbudowany na tor o szerokości 750 mm. Pierwowzorem serii był opracowany w ZSRS czteroosiowy parowóz wąskotorowy P24. Status parowozu - eksponat - Bieszczadzka Kolej Leśna.
- Lc1 - 10: spalinowóz z dwiema osiami wiązanymi, silnikiem o zapłonie iskrowym i przekładnią mechaniczną, numer kolejny w serii - 10, zbudowany na tor o szerokości 600 mm.
- Lyd1 - 309: spalinowóz z trzema osiami wiązanymi, silnikiem wysokoprężnym i przekładnią mechaniczną, numer kolejny w serii - 309, zbudowany na tor o szerokości 785 mm.
- Lxd2 - 265: spalinowóz z czterema osiami wiązanymi, silnikiem wysokoprężnym i przekładnią hydrauliczną, numer kolejny w serii - 265, zbudowany na tor o szerokości 750 mm. Ten egzemplarz jest produkcji rumuńskiej.
- 2Wls50 - 2088: spalinowóz z dwiema osiami wiązanymi, silnikiem wysokoprężnym o mocy 50 KM i przekładnią mechaniczną, zbudowany na tor szerszy niż 600 mm - w tym przypadku 785 mm. Typ lokomotywy produkcji polskiej.
- Wls150 - 7615: spalinowóz z trzema osiami wiązanymi, silnikiem wysokoprężnym o mocy 150 KM i przekładnią mechaniczną. Lokomotywa zaliczana do serii Lyd1 zbudowana na tor o szerokości 750 mm. Ten egzemplarz jest produkcji polskiej.
- MBxc1 - 41: wagon motorowy klasy 2, 4-osiowy z silnikiem niskoprężnym (zapłon iskrowy) i przekładnią mechaniczną (skrzynia biegów) zbudowany na tor o szerokości 600 mm.
- MBxd2 - 212: wagon motorowy klasy 2, 4-osiowy z silnikiem wysokoprężnym i przekładnią hydrauliczną zbudowany na tor o szerokości 750 mm.
- Pt6x48 - 5260: tender o pojemności 6 m3 wody, 4-osiowy, konstrukcja polska zatwierdzona w roku 1948, zbudowany na tor o szerokości 750 mm.
- Zt6x29 - 5411: tender oddzielny o pojemności 6 m3 wody, 4-osiowy, konstrukcja polska zatwierdzona w roku 1929, zbudowany na tor o szerokości 800 mm.
|
|
2. Drezyny i wózki motorowe wąskotorowe
Litera pierwsza - duża - oznacza rodzaj pojazdu:
- D --> drezyna motorowa
- Wm --> wózek motorowy
W przypadku drezyny motorowej litera druga - także duża - oznacza jej rodzaj:
- K --> drezyna kryta
- O --> drezyna odkryta
Podobnie jak w przypadku spalinowozów i wagonów motorowych litera trzecia - mała - oznacza rodzaj silnika:
- a --> silnik elektryczny akumulatorowy
- c --> silnik spalinowy o zapłonie iskrowym
- d --> silnik spalinowy o zapłonie samoczynnym (silnik wysokoprężny)
Po oznaczeniach literowych i liczbowych odnośnie typu (w przypadku drezyn) i rodzaju silnika w numerze inwentarzowym pojawia się kolejna liczba. Informuje ona o szerokości toru na jaki pojazd został zbudowany, a dla drezyn (czegoś tu nie rozumiem) ponownie przedstawia rodzaj silnika. Dlatego jest ona różna dla drezyn i wózków motorowych.
✅ Drezyny:
Szerokość toru |
Numery z zakresu |
silnik niskoprężny |
silnik wysokoprężny |
600 mm |
od 001 do 100 |
od 501 do 600 |
750 mm |
od 101 do 200 |
od 601 do 700 |
785 mm |
od 201 do 300 |
od 701 do 800 |
1000 mm |
od 301 do 400 |
od 801 do 900 |
✅ Wózki motorowe:
Szerokość toru |
Numery z zakresu |
600 mm |
od 201 do 205 |
750 mm |
od 001 do 100 |
785 mm |
od 101 do 150 |
1000 mm |
od 151 do 200 |
Przykłady:
- Doc 012: drezyna motorowa odkryta, silnik spalinowy o zapłonie iskrowym (niskoprężny), zbudowana na tor o szerokości 600 mm, numer taborowy 12.
- Dkd 702: drezyna motorowa zakryta, silnik spalinowy wysokoprężny, zbudowana na tor o szerokości 780 mm, numer taborowy 2.
- Wmd 015: wózek motorowy, silnik spalinowy wysokoprężny, zbudowany na tor o szerokości 750 mm, numer taborowy 15.
|
|
3. Wagony osobowe pasażerskie i specjalne wąskotorowe
Wagony osobowe dzielą się na 5 zasadniczych grup:
- wagony osobowe do przewozu podróżnych
- wagony służbowe i specjalne
- wagony pocztowe
- wagony bagażowe w ruchu osobowym
- wagony mieszane (osobowo - pocztowe, osobowo - bagażowe, pocztowo - bagażowe)
Oznaczenie wagonu składa się z umieszczonych obok siebie symboli określających kolejno:
- klasę wagonu (w przypadku wagonów pasażerskich) lub rodzaj wagonu (w przypadku wagonów specjalnych)
- liczbę osi
- rodzaj hamulca
- rodzaj przejścia międzywagonowego - a właściwie fakt jego występowania lub nie
- numer inwentarzowy określający jednocześnie szerokość toru, na jaki wagon jest przystosowany
Klasa wagonu - duża litera:
- A --> wagon 1 klasy
- B --> wagon 2 klasy
- C --> wagon 3 klasy
- AB --> wagon mieszany 1 i 2 klasy
- As --> wagon salonowy
- Bf --> wagon osobowo - bagażowy
- Bg --> wagon osobowo - pocztowy
- BT --> wagon turystyczny
- D --> wagon doświadczalny
- F --> wagon bagażowy
- G --> wagon pocztowy
- H --> wagon sanitarny
Liczba osi:
- brak oznaczenia --> 2 osie
- y --> 3 osie
- x --> 4 osie
Rodzaj hamulca:
- brak oznaczenia --> brak hamulca
- h --> hamulec ręczny
- hp --> hamulec powietrzny (pneumatyczny)
Jeżeli wagon posiada przejścia międzywagonowe, wówczas na końcu jego oznaczenia umieszczona jest dodatkowa litera "i".
Ostatnia liczba w numerze inwentarzowym wagonu informuje o szerokości toru na jaki jest on zbudowany:
Szerokość toru |
Numery z zakresu |
wagon pasażerski |
wagon służbowy |
wagon pocztowy |
wagon bagażowy |
600 mm |
od 0001 do 1000 |
od 3001 do 3200 |
od 3801 do 4000 |
od 4501 do 4600 |
750 mm |
od 1001 do 2000 |
od 3201 do 3400 |
od 4001 do 4200 |
od 4601 do 4700 |
785 mm |
od 2001 do 2200 |
od 3401 do 3450 |
od 4201 do 4250 |
od 4701 do 4750 |
800 mm |
od 2201 do 2400 |
od 3451 do 3500 |
od 4251 do 4300 |
od 4751 do 4800 |
1000 mm |
od 2401 do 2800 |
od 3501 do 3600 |
od 4301 do 4500 |
od 4801 do 4850 |
Przykłady:
- Bxhpi - 1240: wagon klasy 2, 4-osiowy, wyposażony w hamulec powietrzny i posiadający przejścia międzywagonowe, zbudowany na tor o szerokości 750 mm.
- Bhi - 00300042108-5: wagon klasy 2, 2-osiowy, wyposażony w hamulec ręczny i posiadający przejścia międzywagonowe, zbudowany na tor o szerokości 1000 mm.
- BTxhpi - 00220034411-5: wagon "letniak" klasy 2, 4-osiowy, wyposażony w hamulec powietrzny i posiadający przejścia międzywagonowe, zbudowany na tor o szerokości 785 mm.
- Fxh - 4080: wagon bagażowy z przedziałem pocztowym, 4-osiowy, wyposażony w hamulec ręczny, zbudowany na tor o szerokości 750 mm. Tak jest w rzeczywistości - numer odpowiada wagonowi pocztowemu. To czy nie powinniśmy mieć tutaj litery G zamiast F ?
|
|
4. Wagony towarowe wąskotorowe
Wagony towarowe w zależności od przeznaczenia eksploatacyjnego dzielą się na 4 zasadnicze grupy:
- wagony typów K, W, P, Sl i Sw (szczegóły niżej)
- wagony typów R, Rg i T (szczegóły niżej)
- wagony bagażowe w ruchu towarowym
- wagony specjalne (ratunkowe, mieszkalne, warsztatowe, pługi odśnieżne)
Oznaczenie wagonu składa się z umieszczonych obok siebie symboli określających kolejno:
- rodzaj (przeznaczenie) wagonu
- ładowność
- liczbę osi
- rodzaj hamulca
- występowanie lub nie zastaw zbożowych w wagonie krytym typu K
- numer inwentarzowy określający jednocześnie szerokość toru, na jaki wagon jest przystosowany
Typ wagonu - duża litera:
- K --> wagon kryty
- W --> wagon węglarka
- P --> wagon platforma
- Ft --> wagon bagażowy (brankard) używany w ruchu towarowym
- Sl --> wagon kłonicowy
- Sw --> wagon wapniarka
- R --> wagon cysterna
- Rg --> wagon ze zbiornikami stałymi
- T --> wagon transporter
Ładowność:
- brak oznaczenia --> ładowność < 10 t
- d --> ładowność ∈ (10 t, 15 t)
- dd --> ładowność > 15 t
Liczba osi:
- brak oznaczenia --> 2 osie
- y --> 3 osie
- x --> 4 osie
- yy --> 6 osi
Rodzaj hamulca:
- brak oznaczenia --> brak hamulca
- h --> hamulec ręczny
- hp --> hamulec powietrzny (pneumatyczny)
Jeżeli wagon kryty posiada zastawy zbożowe, wówczas na końcu jego oznaczenia umieszczona jest dodatkowa litera "z".
Ostatnia liczba w numerze inwentarzowym wagonu informuje o szerokości toru na jaki jest on zbudowany:
Szerokość toru |
Numery z zakresu |
wagon typu K, W, P, Sl, Sw |
wagon typu R, Rg, T |
wagon bagażowy |
wagon specjalny |
600 mm |
od 5001 do 20000 |
od 70001 do 71000 |
od 75000 do 75200 |
od 77001 do 77500 |
750 mm |
od 20001 do 40000 |
od 71001 do 71500 |
od 75201 do 75500 |
od 77501 do 77950 |
785 mm |
od 40001 do 60000 |
od 71501 do 72000 |
od 75501 do 75600 |
od 77951 do 78100 |
800 mm |
od 60001 do 62000 |
od 72001 do 72050 |
- |
- |
1000 mm |
od 62001 do 67000 |
od 72051 do 72300 |
od 75601 do 75700 |
od 78101 do 78500 |
Przykłady:
- Kd: wagon kryty 2-osiowy o ładowności ∈ (10 t, 15 t), nie wyposażony w hamulec, zbudowany na tor o szerokości 600 mm.
- Kddhxz: wagon kryty 4-osiowy o ładowności > 15 t z zastawkami zbożowymi, wyposażony w hamulec ręczny, zbudowany na tor o szerokości 1000 mm.
- Pdxh: wagon platforma 4-osiowa o ładowności ∈ (10 t, 15 t), wyposażona w hamulec ręczny, zbudowana na tor o szerokości 750 mm.
- Rh: wagon cysterna 2-osiowa o ładowności < 10 t, wyposażona w hamulec ręczny, zbudowana na tor o szerokości 750 mm.
- Swdxh: wagon wapniarka 4-osiowa o ładowności ∈ (10 t, 15 t), wyposażona w hamulec ręczny, zbudowana na tor o szerokości 750 mm.
- Tddyyhp: wagon transporter 6-osiowy o ładowności > 15 t, wyposażony w hamulec powietrzny, zbudowany na tor o szerokości 750 mm.
- Wddxhp: wagon węglarka 4-osiowa o ładowności > 15 t wyposażona w hamulec powietrzny, zbudowana na tor o szerokości 785 mm.
|
|